Τι σημαίνει η λέξη μπέμπελη;

Τι σημαίνει η λέξη μπέμπελη; Μία λέξη που όλοι γνωρίζουμε κυρίως από τη φράση “έβγαλα την μπέμπελη;”, αλλά είναι πιθανόν να μη γνωρίζουμε τι σημαίνει.

Από την Αντιγόνη Στεφανίδου

Μετά την απορία μου για το ποια ήταν η περιβόητη μπεκάτσα αλλά και τι σημαίνει η λέξη κάφρος, σειρά έχει η λέξη «μπέμπελη». Τη συγκεκριμένη λέξη τη γνωρίζουμε κυρίως από τη φράση «έβγαλα τη μπέμπελη». Μία φράση που ακούμε αρκετά συχνά το καλοκαίρι, λόγω ζέστης, αλλά και τον χειμώνα, λόγω των υψηλών θερμοκρασιών από τα κλιματιστικά. Τι να σημαίνει όμως «μπέμπελη» και από που να βγήκε αυτή φράση;

Τι σημαίνει η λέξη μπέμπελη;

Σύμφωνα με το «Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας» του Γ. Μπαμπινιώτη, μπέμπελη ονομαζόταν η ιλαρά. Η λέξη είναι σλαβικής καταγωγής που σημαίνει στάχτη. Τι σχέση μπορεί να έχει η στάχτη με την ιλαρά; Βρήκα τις πληροφορίες που χρειαζόμουν στο el.wiktionary.org όπου σύμφωνα με τον καθηγητή Χρήστο Τζιτζιλή, το πρόβλημα σημασιολογικής σύνδεσης των εννοιών “στάχτη” – “ιλαρά” το οποίο θεωρεί άλυτο παρ’ όλα τα παράλληλα παραδείγματα όπως η ρουμανική pojar (ιλαρά) < πρωτοσλαβική *požarъ (φωτιά) με ερώτημα σημασιολογικής αναφοράς στο ιδιωματικό λατινογενές συνώνυμο μόρμπιλη < … < μεσαιωνική λατινική morbilli (ιλαρά) ή morbilius < λατινική morbus (αρρώστια) + -illus < πρωτοϊνδοευρωπαϊκή ρίζα *mer- (πεθαίνω) με συγγενή όπως ο ιατρικός όρος στη βουλγαρική морбили (morbili, ιλαρά).

Τι σημαίνει η φράση “έβγαλα τη μπέμπελη”;

Η φράση προκύπτει από ένα είδος θεραπείας για την ασθένεια της ιλαράς, σύμφωνα με την οποία ο ασθενής θα έπρεπε να βάλει πολλά ρούχα για να ιδρώσει και να διώξει-βγάλει την ιλαρά δηλαδή τη μπέμπελη.

* Πηγές: «Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας» του Γ. Μπαμπινιώτη, el.wiktionary.org , news247.gr