Κομήτες: Τι είναι και από πού προέρχονται;

Τι είναι οι κομήτες και από πού προέρχονται; Τι γνωρίζουμε για το διάσημο νέφος του Όορτ;

Από την Ηρώ Στ. Μπουσούνη

Οι κομήτες στα αρχαία χρόνια ερμηνεύονταν ως ένα θεόσταλτο μήνυμα. Για τους αρχαίους Αζτέκους, Αιγύπτιους, Βαβυλωνίους κ.ά. οι κομήτες ήταν προφήτες του κακού και της καταστροφής. Η μόνη διαφορά ήταν το είδος της επερχόμενης καταστροφής. Για άλλους λαούς προμήνυε λιμό, για άλλους θάνατο κ.λπ. Σήμερα μπορούμε να πούμε με μεγάλη σιγουριά πως οι κομήτες δεν έχουν καμία σχέση με οιωνούς του κακού ή μαντείες.

Τι είναι οι κομήτες;

Οι κομήτες είναι ουράνια σώματα τα οποία καθώς διασταυρώνονται με τις τροχιές των πλανητών συχνά συγκρούονται μεταξύ τους. Είναι «περιπλανώμενα βουνά» από πάγο και βράχο, τα διατηρημένα απομεινάρια της Γέννησης του Ηλιακού Συστήματος. Αποτελούνται κυρίως από πάγο και έτσι κάθε φορά που πλησιάζουν τον Ήλιο, ένα μέρος τους εξατμίζεται και χάνεται. Ύστερα από χιλιάδες ταξίδια ο πάγος έχει εξαφανιστεί και αυτό που απομένει από τον κομήτη είναι πλέον ένας αστεροειδής.

Λόγω βαρύτητας οι κομήτες βάλλονται εκτός Ηλιακού Συστήματος και εξορίζονται στο διάστημα. Παρ’ όλα αυτά, με κάποιο τρόπο επανέρχονται.

Από που προέρχονται όλοι οι κομήτες;

Το Νέφος του Όορτ

Υπάρχουν δύο κύριες πηγές, το Νέφος του Όορτ και η Ζώνη του Κάιπερ. Πιστεύεται όμως ότι το Νέφος του Όορτ είναι η πηγή όλων των κομητών που εισέρχονται στο Ηλιακό μας σύστημα. Ο Ολλανδός αστρονόμος, Γιαν Όορτ, προέβλεψε την ύπαρξη του Νέφους το 1950. Ο Όορτ υπολόγισε το ρυθμό με τον οποίο εμφανίζονται οι νέοι κομήτες και συμπέρανε ότι υπάρχει ένα τεράστιο, σφαιρικό σμήνος κομητών με διάμετρο μερικών ετών που περικυκλώνει τον Ήλιο. Η λογική του Όορτ στέκει και μετά τις ανακαλύψεις για τους κομήτες και το Ηλιακό Σύστημα που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες. Το Νέφος του Όορτ δεν είναι ορατό.

Η απόσταση ενός κομήτη από τον κοντινότερο γείτονά του είναι ίση με την απόσταση της Γης και του Κρόνου. 

Το Νέφος του Όορτ είναι τόσο εκτενές που ένας από τους κομήτες του χρειάζεται περίπου ένα εκατομμύρια έτη για να συμπληρώσει μία περιστροφή γύρω από τον Ήλιο.

Στο Ηλιακό μας Σύστημα ακόμα και η παραμικρή έλξη από βαρύτητα κάποιου διερχόμενου αστέρα μπορεί να ελευθερώσει κάποιον κομήτη από τα βαρυτικά του δεσμά με τον Ήλιο. Κάποιοι κομήτες βγαίνουν έξω από το Ηλιακό Σύστημα για να περιπλανηθούν στο Διάστημα και χάνονται. Άλλοι βουτάνε κατευθείαν στον Ήλιο αποκτώντας ταχύτητα λόγω μίας ασταμάτητης ελεύθερης πτώσης που διαρκεί εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια. 

Όταν η βαρύτητα του Ποσειδώνα ελκύει τον κομήτη πραγματοποιείται μία μικρή αλλαγή πορείας. Ο Δίας έλκει τον κομήτη αλλοιώνοντας την πορεία του. Όταν ο κομήτης πλησιάσει στο εσωτερικό ηλιακό σύστημα ψήνεται από τη θερμοκρασία του Ήλιου. Το άγονο και καπνισμένο παγόβουνο φέρει πλέον ένα λαμπερό φωτοστέφανο και μία ουρά. Στις 40.000 γενεές ανθρώπων θα πρέπει να υπήρξαν περίπου 100.000 θεάσεις κομητών.

Πηγές: Documentary- Cosmos: A Spacetime Odyssey(2014)- Fox Channel, National Geographic, en.wikipedia.org