Πορτάρα: Η επιβλητική μαρμάρινη πύλη της Νάξου

Η Πορτάρα, η επιβλητική μαρμάρινη πύλη της Νάξου είναι το πρώτο πράγμα που αντικρίζουμε από το καράβι φτάνοντας στο λιμάνι του νησιού. Αποτελεί το σήμα κατατεθέν της Νάξου.

Πορτάρα, η αινιγματική μαρμάρινη πύλη της Νάξου

Κάποιοι τη θεωρούν την πύλη της Χαμένης Ατλαντίδας. Άλλοι πιστεύουν πως οδηγεί σε άλλη διάσταση. Φημολογείται πως ταξιδιώτες φτάνουν στο συγκεκριμένο σημείο μόνο για να πάρουν κομμάτια μαρμάρου μαζί τους. Υπάρχουν διαφωνίες ακόμα και για τον θεό στον οποίο είναι αφιερωμένος ο ναός.

Αποτελεί σίγουρα κομμάτι ενός ναού, όμως οι αρχαιολόγοι διαφωνούν ως προς τον θεό. Κάποιοι υποστηρίζουν πως επειδή στρέφεται προς τη Δήλο είναι ναός του Απόλλωνα.  Άλλοι πάλι υποστηρίζουν πως ανήκει στο θεό του νησιού, τον Διόνυσο.

Η Πορτάρα βρίσκεται στην αριστερή άκρη του λιμανιού της Νάξου, στο νησάκι Παλάτια ή νησάκι του Βάκχου. Από το 1919 το νησάκι συνδέεται με την Νάξο μέσω ενός πλακόστρωτου μονοπατιού.

Το όνομα Πορτάρα το πήρε από τους ντόπιους κατοίκους του νησιού.

Πορτάρα: Η ιστορία και ο μύθος 

Η Πορτάρα είναι η πόρτα ενός μεγάλου ναού που ξεκίνησε να χτίζεται τον 6ο αιώνα π.Χ., συγκεκριμένα γύρω στο 530 π.Χ., από τον τύραννο Λύγδαμι. Ο ίδιος θέλησε να κατασκευάσει έναν μεγαλειώδη ναό σαν τον ναό του Δία στην Αθήνα και της Ήρας στη Σάμο. Ο ναός δεν ολοκληρώθηκε ποτέ καθώς ο Λύγδαμις έχασε την εξουσία από τους Λακεδαιμόνιους. Μία πιθανή αιτία για τη μη ολοκλήρωση του ναού υπολογίζεται πως είναι και ο πόλεμος που ξέσπασε ανάμεσα στη Σάμο και τη Νάξο. 

Ο ναός ήταν ιωνικού ρυθμού. Στα δυτικά βρισκόταν η είσοδός του, κάτι που δεν ήταν συνηθισμένο για εκείνη την εποχή. Η Πορτάρα έγινε από τέσσερα κομμάτια μαρμάρου, βάρους είκοσι τόνων. Η πύλη θα οδηγούσε από τον πρόδρομο στο ναό. Έχει ύψος σχεδόν έξι μέτρα ενώ το πλάτος είναι μεγαλύτερο από τρεισήμισι μέτρα. Τριγύρω διακρίνονται ίχνη από τα θεμέλια του ναού που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. 

Σύμφωνα με τη μυθολογία, στο νησάκι Παλάτια εγκατέλειψε ο Θησέας την Αριάδνη, την κόρη του Μίνωα που είχε αρπάξει φεύγοντας από την Κρήτη. Αφήνοντάς την εκεί, την απήγαγε ο θεός Διόνυσος. Το νησάκι είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον θεό Διόνυσο καθώς θεωρείται ο τόπος όπου γιορτάστηκαν τα πρώτα Διονύσια. 

Κατά τον 5ο με 6ο αιώνα μ.Χ. οι χριστιανοί έχτισαν εκκλησία πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού. Την εποχή της Ενετοκρατίας καταστράφηκε ολοσχερώς και πολλά κομμάτια μαρμάρου του ναού χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του Κάστρου. 

Σήμερα, οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν την Πορτάρα οποιαδήποτε ώρα της ημέρας και να απολαύσουν ένα από τα πιο όμορφα ηλιοβασιλέματα του Αιγαίου. Η είσοδος είναι ελεύθερη.

Πηγές: naxosisland.eu, greekguide.com, naxos-tours.gr, zervonikolakis.lastros.net, gnoristetinellada.gr