Ο Μεγάλος Αδελφός, του Τζορτζ Όργουελ

Ο Μεγάλος Αδελφός, ο συμβολισμός του συγγραφέα Τζορτζ Όργουελ από το βιβλίο «1984», μοιάζει πιο επίκαιρος από ποτέ. Ο Μεγάλος Αδελφός νοιώθεις ότι αρχίζει πια να «μπαίνει» και στο δικό σου σπίτι.

Από την Ηρώ Στ. Μπουσούνη

Η εμφάνιση της πανδημίας και όσα συνέβησαν μετέπειτα εξαιτίας αυτής, ήταν κάτι πρωτόγνωρο για αρκετούς από εμάς. Ένας μεγάλος κίνδυνος που αποτελεί απειλή για τη δημοσία υγεία ήταν αρκετός, για μία σειρά από μέτρα, νόμους και αποφάσεις που ακολούθησαν.

Εξετάζοντας προσεκτικά κάποια από αυτά, αν σκεφτείς πως σου φαίνονται παράλογα και τολμήσεις να πεις πως ίσως να μην είναι σωστά, αμέσως σου απονέμουν (σ.σ. το σύστημα δηλαδή) τον τίτλο του ψεκασμένου, του συνωμοσιολόγου και άλλων ευγενικών κοσμητικών.

Εσύ όμως επιμένεις «Μισό λεπτό ρε παιδιά, 2+2 δεν κάνει 5 αλλά 4 (= φράση από το βιβλίο του Όργουελ)». Όχι, το σύστημα επιμένει πως είσαι λάθος και κάνει 5.

Με αφορμή την πανδημία και όλα τα μέτρα που πάρθηκαν εξαιτίας αυτής αλλά και με τα δελτία ειδήσεων που προβάλουν συνεχώς τα κρούσματα της πανδημίας ή τις σχέσεις με την Τουρκία, σαν μην υπάρχει τίποτα άλλο, θυμήθηκα τον Μεγάλο Αδελφό του Όργουελ. Με τρομάζει η σκέψη και μόνο, πόσο κοντά μας είναι!

Ποιος είναι όμως ο Μεγάλος Αδελφός του Τζορτζ Όργουελ και γιατί μοιάζει πιο επίκαιρος από ποτέ;

Ο Μεγάλος Αδελφός είναι ένας φανταστικός χαρακτήρας/σύμβολο στο μυθιστόρημα του Τζορτζ Όργουελ, «1984». Φαινομενικά είναι ο ηγέτης του κράτους της Ωκεανίας. Είναι το σύμβολο του κυβερνώντος κόμματος που ασκεί απόλυτη εξουσία στους πολίτες. Στην κοινωνία που περιγράφει το βιβλίο, ο κάθε πολίτης βρίσκεται υπό συνεχή παρακολούθηση από τις αρχές του κράτους μέσω κάμερας ενώ το σύνθημα «Ο μεγάλος αδελφός σας παρακολουθεί» εμφανίζεται παντού.

Ο Μεγάλος Αδελφός αναφέρεται στο βιβλίο ως αλάνθαστος και Παντοδύναμος.

Κανείς δεν τον έχει δει ποτέ και υπάρχει επιπλέον εύλογη βεβαιότητα ότι δε θα πεθάνει ποτέ. Είναι απλώς το πρόσχημα με το οποίο επιλέγει το Κόμμα να εκδηλωθεί στον κόσμο αφού τα συναισθήματα της αγάπης, του φόβου και του σεβασμού εστιάζονται ευκολότερα σε ένα άτομο από ότι σε έναν οργανισμό.

Ενώ ο Μεγάλος Αδελφός φαινομενικά απολαμβάνει μια έντονη λατρεία – παρά το γεγονός ότι μπορεί να μην υπάρχει καν – η Αστυνομία της Σκέψης (= όρος του βιβλίου, είναι μία από τις εξουσίες του Κόμματος) αγωνίζεται ώστε να εξαλείψει την ατομικότητα και την ανεξάρτητη σκέψη.

Στη σύγχρονη κουλτούρα, ο όρος «Μεγάλος Αδελφός» έχει γίνει συνώνυμο της κατάχρησης της κυβερνητικής εξουσίας, ιδιαίτερα σε σχέση με τις πολιτικές ελευθερίες, που συχνά σχετίζονται με τη μαζική επιτήρηση.

Λίγα λόγια για το βιβλίο «1984» που γέννησε τον όρο Μεγάλος Αδελφός

Το «1984» είναι ένα μυθιστόρημα κοινωνικής και επιστημονικής φαντασίας του Άγγλου συγγραφέα Τζορτζ  Όργουελ καθώς και το τελευταίο βιβλίο που έγραψε λίγο πριν πεθάνει. Στις 4 Δεκεμβρίου του 1948, ο συγγραφέας έστειλε το τελικό χειρόγραφο στους εκδότες Secker & Warburg και το βιβλίο δημοσιεύθηκε στις 8 Ιουνίου του 1949. Εικάζεται πως ο τίτλος του βιβλίου είναι ένας αναγραμματισμός της ημερομηνίας που έστειλε ο Όργουελ το τελικό του χειρόγραφο (1948).

Γενικότερα, το μυθιστόρημα εξετάζει το ρόλο της αλήθειας και των γεγονότων στην πολιτική και τους τρόπους με τους οποίους τα χειρίζονται. Επικεντρώνεται στις συνέπειες του ολοκληρωτισμού, της μαζικής επιτήρησης και στην προσπάθεια καταστολής ατόμων και συμπεριφορών στην κοινωνία.

Η ιστορία λαμβάνει χώρα σε ένα φανταστικό μέλλον, το έτος 1984.

Η Μεγάλη Βρετανία έχει γίνει επαρχία ενός ολοκληρωτικού υπερκράτους που ονομάζεται Ωκεανία και κυβερνάται από το Κόμμα, με ηγέτη τον Μεγάλο Αδελφό. Οι πολίτες παρακολουθούνται 24ώρες από τον Μεγάλο Αδελφό και θα πρέπει να υπακούν πιστά, δίχως σκέψη, σε ότι αυτός προστάζει. Ένας απλός εργαζόμενος αρχίζει να έχει κρυφές σκέψεις για το πόσο σωστό είναι το Κόμμα αλλά και για το πώς ήταν η ζωή πριν από αυτό.

Από πού εμπνεύστηκε ο  Όργουελ τον όρο «Μεγάλος Αδελφός»;

Σύμφωνα με τον συγγραφέα  Άντονι Μπέρτζες, ο Όργουελ πήρε την ιδέα για το όνομα του Μεγάλου Αδελφού από κάτι διαφημιστικές πινακίδες της εποχής για εκπαιδευτικά μαθήματα μέσω αλληλογραφίας. Οι πρωτότυπες αφίσες έδειχναν τον ιδιοκτήτη της εταιρείας, έναν ηλικιωμένο άντρα με ευγενικό παρουσιαστικό, να προσφέρει καθοδήγηση και υποστήριξη σε υποψήφιους μαθητές με τη φράση «Επιτρέψτε μου να γίνω ο πατέρας σας».

Μετά το θάνατο του ιδιοκτήτη, την εταιρεία ανέλαβε ο γιος του. Η εικόνα του στις διαφημιστικές αφίσες ήταν πιο αυστηρή και επιβλητική σε αντίθεση με την ευγενική εικόνα του πατέρα του ενώ το κείμενο που συνόδευε την αφίσα έγραφε «Επιτρέψτε μου να είμαι ο μεγάλος αδελφός σας».

Λίγα λόγια για τον Τζορτζ  Όργουελ

Το πραγματικό όνομά του ήταν Έρικ Άρθουρ Μπλερ και γεννήθηκε το 1903. Ήταν Άγγλος δημοσιογράφος, κριτικός, δοκιμιογράφος και συγγραφέας. Το Τζορτζ Όργουελ ήταν ψευδώνυμο και με αυτό υπέγραφε τα βιβλία του. Πέθανε το 1950, λίγο μετά την ολοκλήρωση του βιβλίου του «1984». Το 2008, οι New York Times τον κατέταξαν δεύτερο ανάμεσα στους «50 μεγαλύτερους Βρετανούς συγγραφείς από το 1945».

Μερικά από τα δημοφιλέστερα βιβλία του είναι: «1984: Ο Μεγάλος Αδελφός», «Η φάρμα των ζώων», «Πεθαίνοντας στην Καταλονία», «Οι άθλιοι του Παρισιού και του Λονδίνου», «Για τον εθνικισμό και άλλα δοκίμια» κ.ά.

Πηγές: Εκδόσεις Κάκτος, en.wikipedia.org