Γράμμα στο σύντροφό μου Πάνο Τζαβέλλα. Η Νατάσα Παπαδοπούλου-Τζαβέλλα, γράφει ένα γράμμα στον επί 38 χρόνια σύντροφό της Πάνο Τζαβέλλα.
Από την Ηρώ Στ. Μπουσούνη
Δέκα χρόνια έχουν περάσει από τότε που ο μουσικός μας αντάρτης Πάνος Τζαβέλλας έφυγε από κοντά μας. Ο μεγάλος μας τραγουδοποιός και αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, έφυγε αφήνοντας πίσω του βαριά κληρονομιά. Τραγούδια και μουσικές ίσως πιο επίκαιρες από ποτέ.
Με αφορμή το Αφιέρωμα στον Πάνο Τζαβέλλα που πραγματοποιείται στον Πολυχώρο Λιπασμάτων στη Δραπετσώνα, ζητήσαμε από την κα Νατάσα Παπαδοπούλου-Τζαβέλλα, τραγουδίστρια και σύντροφο του Πάνου Τζαβέλλα, να γράψει ένα γράμμα σ’ εκείνον. Ένα γράμμα κυρίως για να θυμηθούμε οι παλιότεροι αλλά και να γνωρίσουν οι νεότεροι, ποιος ήταν ο Πάνος Τζαβέλλας.
Γράμμα στο σύντροφό μου Πάνο Τζαβέλλα
«Πάνο μου, εδώ και δέκα χρόνια έφυγες από τη ζωή. Για μένα όμως εξακολουθείς να είσαι κοντά μου. Σημάδεψες ανεξίτηλα τη ζωή μου. Έζησα μαζί σου 38 ολόκληρα χρόνια και όσα έζησα έρχονται και ξανάρχονται, εικόνες όμορφες, ώρες αγωνίας και αγώνα, στιγμές μοναδικές. Βλέπω κάθε μέρα την κιθάρα σου και σε θυμάμαι να την κρατάς τρυφερά σαν ερωμένη και να παλεύεις να συνθέσεις το καινούριο σου τραγούδι.
Να ξυπνάς τη νύχτα στο δώμα της Πειραϊκής, στη βεράντα όπου κοιμόσουν χειμώνα καλοκαίρι για να διορθώσεις μια νότα ή ένα στίχο.
Σε βλέπω όρθιο στο Αντάρτικο λημέρι και αργότερα στη Λήδρα να τραγουδάς, να τραγουδάμε όλοι τα αντάρτικα τραγούδια. Και ήταν εκεί οι μπαρουτοκαπνισμένοι αγωνιστές της Εθνικής μας Αντίστασης, οι ηγέτες της Αριστεράς, προοδευτικοί πνευματικοί άνθρωποι και πολλοί νεολαίοι. Έρχονταν ώρες που η συγκίνηση μας πλημμύριζε όλους.
Θυμάσαι Πάνο μου τις συναυλίες μας στα φεστιβάλ όλων των προοδευτικών νεολαιών, πηγαίναμε παντού σε όλη την Ελλάδα και την Ευρώπη (Γερμανία, Σουηδία) για να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη. Γιατί χωρίς μνήμη δεν υπάρχει όνειρο, έλεγες. Και όταν είχαμε χρόνο και λίγα χρήματα τα ξοδεύαμε στα ταξίδια. Κίνα, Νεπάλ, Κασμίρ, Θιβέτ, Ινδία, Μαρόκο, Αίγυπτος, Ισπανία, Γαλλία.
Κάθε φορά που πηγαίνω σε διαδηλώσεις σε βλέπω όρθιο και αγέρωχο, στηριγμένο στις πατερίτσες σου να υψώνεις τη γροθιά σου. Σε θυμάμαι έξω από τα κάγκελα του Πολυτεχνείου και εγώ μέσα από αυτά. Μια ζωή στις επάλξεις. Επονίτης στην Κατοχή, αντάρτης του Δημοκρατικού Στρατού, καταδικασμένος δυο φορές σε θάνατο, ένα πόδι κομμένο, δεκάξι χρόνια στα κάτεργα. Έζησες τις περιπέτειες και την τραγωδία του τόπου μας, όχι θεατής αλλά συμμέτοχος και πλήρωσες ακριβό τίμημα.
Τα τραγούδια σου ήταν βιώματα ζωής, έβαλες σε αυτά την πίκρα και την οργή σου, τη λαχτάρα σου για τη ζωή και τον έρωτα, την πίστη σου στον άνθρωπο ενός καλύτερου κόσμου. Τα έγραψες στις φυλακές Αβέρωφ, Κορυδαλλού, Κέρκυρας, Αίγινας και άλλες. Στο πλυσταριό στην Κυψέλη όπου σε γνώρισα το 1971 και στο δώμα της Πειραϊκής όπου ζήσαμε από το 1978. Νιώθω πολύ τυχερή που σε γνώρισα, που συμπορεύθηκα μαζί σου δεκαετίες, που τραγούδησα τις συνθέσεις σου και τα αντάρτικα τραγούδια στους δίσκους μας. Έζησα μαζί σου απίστευτες συγκινήσεις, μοιράστηκα μαζί σου τις βασανιστικές σου μνήμες και τα τρελά όνειρά σου.
Αυτά που θαύμαζα σε σένα ήταν η αταλάντευτη πίστη σου στις ιδέες σου, η σπάνια ευαισθησία σου και η αγάπη σου στους νέους.
Πάνο μου, κάθε χρόνο κάνουμε αφιερώματα στη μνήμη σου, στη ζωή και το έργο σου. Πολλές συναυλίες στην Αθήνα και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Εφέτος, το κορυφαίο αφιέρωμα γίνεται στη Δραπετσώνα στα Λιπάσματα, με χορηγία της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Κερατσινίου-Δραπετσώνας.
Θα είναι και οι παλιοί σου συνεργάτες και νέοι άνθρωποι που σ’ αγάπησαν.
Θα είναι το μουσικό σύνολο Ρωμιοσύνη που αναδεικνύει το έργο σου εδώ και χρόνια, ο Τεό Λαζάρου, ο μαέστρος μας, ο Νίκος Μποφίλιος και ο Σταύρος Ξένος που ως νεολαίοι ερχόντουσαν στο Λημέρι και μας ακούγανε. Ο Λαυρέντης Μαχαιρίτσας που τραγουδούσε μαζί μας και τον έλεγες Ντύλαν, ο Λάκης Χαλκιάς που τόσο θαύμαζες, η Καλλιόπη Βέτα, η συμπατριώτισσά σου Κοζανίτισα και από τη νέα γενιά ο Πάνος Μπούσαλης και η Νατάσα Μωυσόγλου, αξιόλογες φωνές. Θα είναι οι παλιοί μας συνεργάτες, Νίκος Φιλιππίδης, το αγαπημένο σου κλαρίνο, ο Κώστας Φιλιππίδης με το λαούτο του, ο Κώστας Μερετάκης στα τύμπανα και, δεν θα το πιστέψεις, η κόρη του Νίκου Φιλιππίδη, η Λευκοθέα, που τη θυμάσαι μωρό, έγινε μια πολύ καλή τραγουδίστρια. Ποιήματά σου θα απαγγείλει η καλή μας φίλη, η ηθοποιός Γεωργία Ζώη.
Το ξέρω, το νιώθω ότι αυτή τη βραδιά θα είσαι κοντά μας και θα σε βλέπουμε νοερά να ανεβαίνεις στη σκηνή και να τραγουδάς Ξυπνήστεεεεεεε…»
Η σύντροφός σου,
Νατάσα
Ας θυμηθούμε τον κυρ–Παντελή, ένα από τα πιο γνωστά και αγαπημένα τραγούδια του Πάνου Τζαβέλλα. Ακούστε το εδώ.
Περισσότερες πληροφορίες: Αφιέρωμα στον Πάνο Τζαβέλλα
* Ευχαριστούμε θερμά την κα Νατάσα Παπαδοπούλου-Τζαβέλλα για τη συνεργασία και το φωτογραφικό υλικό.
Σχετικά άρθρα:
Συνέντευξη του Νίκου Μπογιόπουλου στο Umano
Active Member: Ο Μιχάλης Μυτακίδης στο Umano
Γιώργος Αυγερόπουλος, ο πολυβραβευμένος κινηματογραφιστής στο Umano
Συνέντευξη του Νίκου Μπελογιάννη στο Umano
Ελάτε και εσείς στην παρέα μας στο Facebook, κάνοντας like στη σελίδα μας
Comments are closed.