Το βαθύτερο σημείο των ωκεανών στην Τάφρο των Μαριανών

Το βαθύτερο σημείο των ωκεανών, Challenger Deep, βρίσκεται στην Τάφρο των Μαριανών, στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό.

Από την Ηρώ Στ. Μπουσούνη

Στην Τάφρο των Μαριανών βρίσκεται, σύμφωνα με τους ερευνητές και τους επιστήμονες, το βαθύτερο σημείο των ωκεανών, γνωστό ως Challenger Deep. Συγκριτικά, για να αναλογιστούμε το βάθος του συγκεκριμένου σημείου, οι επιστήμονες έχουν δώσει την εξής αναλογία: Εάν το όρος Έβερεστ τοποθετεί στην Τάφρο των Μαριανών, η κορυφή του θα είναι περισσότερο από δύο χιλιόμετρα κάτω από το νερό.

Η Τάφρος των Μαριανών βρίσκεται στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό, ανατολικά των Φιλιππίνων, περίπου 124 μίλια ανατολικά των Νήσων Μαριανών. Έχει μήκος περίπου 2.550χλμ. και πλάτος 69χλμ. Η απόσταση μεταξύ της επιφάνειας του ωκεανού και του βαθύτερου σημείου της τάφρου, Challenger Deep, είναι σχεδόν 11χλμ.

Το Challenger Deep στην Τάφρο των Μαριανών είναι το βαθύτερο σημείο των ωκεανών.

Λόγω του ακραίου βάθους της, η Τάφρος των Μαριανών είναι καταδικασμένη στο αιώνιο σκοτάδι με χαμηλές θερμοκρασίες. Οι πρώτες έρευνες έγιναν το 1875 από το βρετανικό πλοίο H.M.S. Challenger. Χρησιμοποιώντας ένα ειδικό εργαλείο κατέγραψαν βάθος περίπου 8.184 μέτρα. Το 1951, το βρετανικό πλοίο H.M.S. Challenger II επέστρεψε στο σημείο και μέτρησε βάθος σχεδόν 11χλμ.

Η πρώτη φορά που άνθρωποι κατέβηκαν στο βαθύτερο σημείο, Challenger Deep, ήταν το 1960. Στις 23 Ιανουαρίου 1960 το ιταλικό Trieste που άνηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, έφτασε στο κατώτατο σημείο της Τάφρου των Μαριανών, με τους Don Walsh και Jacques Piccard.

Μέχρι την κατάδυση του Piccard και του Walsh, οι επιστήμονες συζητούσαν εάν θα ήταν εφικτή η ζωή κάτω από τόσο μεγάλη πίεση. 

Ο Jacques Piccard περιγράφει στο βιβλίο του πως στο βαθύτερο σημείο των ωκεανών είδε ένα πλατύψαρο. Συγκεκριμένα λέει «Εδώ, σε μια στιγμή, ήταν η απάντηση που οι βιολόγοι αναζητούσαν για δεκαετίες. Μπορεί να υπάρχει ζωή στο μεγαλύτερο βάθος του ωκεανού; Θα μπορούσε!».

Το 2012, ο Καναδός σκηνοθέτης Τζέιμς Κάμερον ήταν ο τρίτος άνθρωπος που έφτασε στο Challenger Deep με το υποβρύχιο Deepsea Challenger.

Υπάρχει ζωή στο βαθύτερο σημείο των ωκεανών;

Ενώ η αποστολή του Trieste έθεσε βάσιμες υποψίες ότι θα μπορούσε να υπάρχει ζωή στην Τάφρο των Μαριανών,  οι θαλάσσιοι βιολόγοι ήταν πιο επιφυλακτικοί. Στην πραγματικότητα, κάποιοι αμφισβήτησαν τα ψάρια που ισχυρίστηκε πως είδε ο Piccard. Θεώρησαν πως ίσως τα μπέρδεψε με μία μορφή κάποιου θαλάσσιου φυτού. Δυστυχώς, δεν υπήρχαν φωτογραφίες από την αποστολή του Trieste το 1960, λόγω του θολού τοπίου.

Υπάρχουν λοιπόν ψάρια τόσο βαθιά; Κανείς δεν ξέρει.

Οι τελευταίες έρευνες έχουν ανακαλύψει διάφορους μικροοργανισμούς όπως αμφίποδα και τα παράξενα εχινόδερμα που ονομάζονται holothurians. Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα για το πώς οι διάφοροι μικροοργανισμοί επιβιώνουν σε τόσο ακραίες συνθήκες.

Τον Ιούλιο του 2011, μια ερευνητική εκστρατεία έστειλε εξοπλισμό με ψηφιακές βιντεοκάμερες και φώτα για να εξερευνήσει την περιοχή. Μεταξύ πολλών άλλων ζωντανών οργανισμών, παρατηρήθηκαν μερικές γιγάντιες αμοιβάδες με μέγεθος μεγαλύτερο από 10εκ. Τον Δεκέμβριο του 2014 ανακαλύφθηκε και ένα νέο είδος σαλιγκαριού σε βάθος 8,145 μέτρων.

Η Τάφρος των Μαριανών ως χώρος διαχείρισης πυρηνικών αποβλήτων

Η Τάφρος των Μαριανών είχε προταθεί ως χώρος διαχείρισης πυρηνικών αποβλήτων με το σκεπτικό πως θα μπορούσε ενδεχομένως να ωθήσει τα πυρηνικά απόβλητα βαθιά στο μανδύα της Γης. Ωστόσο, η απόρριψη των πυρηνικών αποβλήτων στις θάλασσες απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο. Επιπλέον, πολλοί  σεισμοί δημιουργούνται διαρκώς στο συγκεκριμένο σημείο. Με την μακροχρόνια διάθεση πυρηνικών αποβλήτων οι επιπτώσεις ίσως να ήταν απρόβλεπτες για το οικοσύστημα.

Το 2019, ο εξερευνητής Victor Vescovo ανέφερε την εύρεση πλαστικής σακούλας και περιτυλίγματος καραμελών στο κάτω μέρος της Τάφρου των Μαριανών. Την ίδια χρονιά, το αμερικανικό επιστημονικό περιοδικό Scientific American, ανέφερε επίσης την ύπαρξη άνθρακα από δοκιμές πυρηνικών βομβών, στα σώματα των υδρόβιων οργανισμών που βρέθηκαν στην τάφρο.

Κεντρική Φωτογραφία: Nomi887 at English Wikipedia CC BY-SA (httpscreativecommons.orglicensesby-sa3.0) – Πηγές: Ocean Exploration and Research, nationalgeographic.org, geology.com, geonews.gr