Τι ήταν το κίνημα Rock Against Racism;

Τι ήταν το κίνημα Rock Against Racism (RAR); Πώς, πότε και γιατί δημιουργήθηκε; Ποιοι αστέρες της ροκ μουσικής είχαν προβεί σε ρατσιστικές δηλώσεις;

Από την Ηρώ Στ. Μπουσούνη

Στα μέσα της δεκαετίας του 1970, οι φυλετικές διακρίσεις στη Βρετανία ήταν σε μεγάλη αύξηση. Το Εθνικό Μέτωπο συγκέντρωνε δύναμη και οι μετανάστες ζούσαν υπό το καθεστώς του φόβου και της βίας. Το ακροδεξιό κόμμα, Εθνικό Μέτωπο (σ.σ. National Front), ήταν το τέταρτο μεγαλύτερο στην Αγγλία.

Το Εθνικό Μέτωπο (NF) είναι ένα ακροδεξιό, φασιστικό πολιτικό κόμμα που ιδρύθηκε το 1967 από τον A. K. Chesterton, πρώην μέλος της Βρετανικής Ένωσης Φασιστών.

Το 1976 ξεκίνησε μια εκστρατεία με στόχο να σταματήσει το κύμα μίσους μέσω της μουσικής, ένα κίνημα με την ονομασία Rock Against Racism.

Τι ήταν το κίνημα Rock Against Racism;

Το Rock Against Racism (RAR) ήταν ένα πολιτικό και πολιτιστικό κίνημα που εμφανίστηκε το 1976 ως αντίδραση στην αύξηση των ρατσιστικών επιθέσεων στους δρόμους του Ηνωμένου Βασιλείου και στην αύξηση της υποστήριξης προς το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο στις κάλπες.

Οι χρονιές που δραστηριοποιήθηκε ήταν από το 1976 έως και το 1982. Σε αυτά τα χρόνια, οι ακτιβιστές του RAR οργάνωσαν πορείες διαμαρτυρίας καθώς και συναυλίες σε όλη τη χώρα. Το Rock Against Racism συγκέντρωσε τους θαυμαστές χωρίς φυλετικές διακρίσεις με μοναδικό κοινό τους την αγάπη τους για τη μουσική. Στόχος του RAR ήταν να αποθαρρύνει τους νέους να ασπαστούν τον ρατσισμό.

Το Rock Against Racism ριζοσπαστικοποίησε μια γενιά, δείχνοντας ότι η μουσική μπορεί να κάνει περισσότερα από απλώς να διασκεδάσει. Επιδεικνύοντας τη δύναμη της μουσικής κατάφερε να φέρει κοινωνικές αλλαγές ενώ ενέπνευσε αργότερα  το Live Aid (σ.σ. συναυλία με ανθρωπιστικό χαρακτήρα, που πραγματοποιήθηκε στις 13 Ιουλίου 1985 με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για την ανακούφιση του συνεχιζόμενου λιμού στην Αιθιοπία). Οι υποστηρικτές του Rock Against Racism ισχυρίζονται ότι ήταν εκείνο που βοήθησε στην πολιτική καταστροφή του Εθνικού Μετώπου.

Οι μουσικοί που συμμετείχαν στο κίνημα προέρχονταν από όλα τα είδη, κάτι που αντικατοπτρίζεται και σε ένα από τα σλόγκαν του Rock Against Racism: «Reggae, soul, rock’n’roll, jazz, funk and punk». Το κίνημα ιδρύθηκε, εν μέρει, ως απάντηση σε ρατσιστικές δηλώσεις γνωστών ροκ μουσικών.

Οι ρατσιστικές και ναζιστικές αντιδράσεις γνωστών ροκ μουσικών

Στις 5 Αυγούστου 1976, ο Έρικ Κλάπτον κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας του στο Μπέρμιγχαμ, εμφανώς μεθυσμένος στη σκηνή, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις με το παραλήρημα του και τη ξενοφοβία του.

Τα λόγια του Έρικ Κλάπτον

«Έχουμε ξένους στο κοινό απόψε; Αν ναι, σηκώστε τα χέρια σας. Λοιπόν που είσαι; Λοιπόν, όπου κι αν είστε όλοι, νομίζω ότι πρέπει να φύγετε. Όχι απλά από την συναυλία, να φύγετε από τη χώρα μας. Δεν σε θέλω εδώ, στη συναυλία ή στη χώρα μου. Άκουσέ με φίλε! Νομίζω ότι πρέπει να ψηφίσουμε τον Ίνοχ Πάουελ. Ο Ίνοχ είναι ο άνθρωπός μας. Νομίζω ότι έχει δίκιο, νομίζω ότι πρέπει να τους στείλουμε όλους πίσω.

Σταματήστε τη Βρετανία πριν γίνει μαύρη αποικία. Βγάλτε τους ξένους έξω. Βγάλε τα wogs* έξω. Βγάλτε τους τις κουκούλες. Κρατήστε τη Βρετανία λευκή. Παλιότερα είχα πάθει ντόπινγκ, τώρα με ρατσισμό. Είναι πολύ πιο βαρύ φίλε. Γαμημένα wogs, φίλε. Γαμημένοι Σαουδάραβες που καταλαμβάνουν το Λονδίνο. Μπάσταρδοι wogs!

Η Βρετανία γεμίζει και ο Ίνοχ θα το σταματήσει και θα τους στείλει όλους πίσω. Τα μαύρα wogs, οι Άραβες και οι γαμημένοι Τζαμαϊκανοί δεν ανήκουν εδώ, δεν τους θέλουμε εδώ. Αυτή είναι η Αγγλία, αυτή είναι μια λευκή χώρα, δεν θέλουμε να ζουν εδώ μαύροι. Πρέπει να τους ξεκαθαρίσουμε ότι δεν είναι ευπρόσδεκτοι.

Η Αγγλία είναι για τους λευκούς, φίλε. Αυτή είναι η Μεγάλη Βρετανία, μια λευκή χώρα, τι μας συμβαίνει, για τον διάολο; Πέτα τα wogs έξω! Κρατήστε τη Βρετανία λευκή!»

* Wogs είναι ένας όρος, μια φυλετική διάκριση στα Αυστραλιανά, Αγγλικά και Βρετανικά για άτομα από την περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, όπως οι Νότιοι Ευρωπαίοι και οι Βορειοαφρικανοί.

Το «Keep Britain White»(σ.σ. «Κρατήσετε τη Βρετανία λευκή») που χρησιμοποίησε στα λόγια του ήταν, εκείνη την εποχή, ήταν σύνθημα του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου (NF).

Αξίζει να σημειωθεί πως τα λόγια του Έρικ Κλάπτον, έγιναν ένα μήνα μετά την άγρια δολοφονία ενός έφηβου Ασιάτη από μία συμμορία λευκών νεαρών, στο Southall.

Εκτός από τον Έρικ Κλάπτον και ο Ντέιβιντ Μπάουι είχε φωτογραφηθεί τρεις μήνες νωρίτερα κάνοντας ναζιστικό χαιρετισμό, στο σταθμό Victoria. Σε συνέντευξη του το Σεπτέμβριο του 1976, στον Κάμερον Κρόου για το Playboy, είχε δηλώσει ««… ναι, πιστεύω πολύ στον φασισμό. Ο μόνος τρόπος για να επιταχύνουμε το είδος του φιλελευθερισμού που κρέμεται στον αέρα… είναι μια δεξιά εντελώς δικτατορική τυραννία…». Στην ίδια συνέντευξη ο Μπάουι ισχυρίστηκε ότι «Ο Αδόλφος Χίτλερ ήταν ένας από τους πρώτους ροκ σταρ».

Παράλληλα ο μπασίστας των Sex Pistols, Σιντ Βίσιους, ο μουσικός Στιβ Τζόουνς και η μουσικός Σούζι Σου, φορούσαν σβάστικες ως ένδειξη μόδας. Ο Ροντ Στιουάρτ είχε δηλώσει πως υπάρχουν πολλοί μετανάστες στην Μ. Βρετανία.

Πώς και γιατί δημιουργήθηκε το Rock Against Racism;

Ο Ρεντ Σόντερς ήταν ένας φωτογράφος της ροκ και πολιτικός ακτιβιστής που είχε εμπνευστεί και ριζοσπαστικοποιηθεί από τα γεγονότα του 1968. Όταν άκουσε τα σχόλια του Έρικ Κλάπτον στη συναυλία ένιωσε υποχρεωμένος να δηλώσει την αντίθεσή του. Αποφάσισε να στείλει μια επιστολή διαμαρτυρίας. Στην επιστολή, που δημοσιεύτηκε στο NME, ο Σάντερς και άλλοι υπογράφοντες, συμπεριλαμβανομένου του φίλου του Ρότζερ Χαντλ, έγραψαν:

«Έλα Έρικ… η μισή μουσική σου είναι μαύρη. Είσαι ένας από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους της ροκ μουσικής. Είσαι καλός μουσικός αλλά πού θα ήσουν χωρίς την R&B και τα Blues; Πρέπει να καταπολεμήσεις το ρατσιστικό δηλητήριο, διαφορετικά θα εκφυλιστείς στον υπόνομο με τους αρουραίους και όλους τους «λεφτάδες» που κατέστρεψαν την κουλτούρα της ροκ με τα βιβλιάρια επιταγών και τις πλαστικές αηδίες τους.

Η ροκ ήταν και μπορεί ακόμα να είναι μια πραγματική προοδευτική κουλτούρα, όχι ένας εφιάλτης μέτριων σκουπιδιών με ταχυδρομική παραγγελία. Κρατήστε την πίστη, άσπροι και μαύροι ενωθείτε και πολεμήστε.

Θέλουμε να οργανώσουμε ένα κίνημα κατά του ρατσιστικού δηλητηρίου στη ροκ μουσική – προτρέπουμε την υποστήριξη – όλοι όσοι ενδιαφέρονται παρακαλούμε να γράψουν στο:…

Υ.Γ. “Ποιος πυροβόλησε τον Σερίφη”, Έρικ; Σίγουρα δεν ήσουν εσύ!»

Η επιστολή παρότρυνε όσους ήθελαν να συμμετάσχουν στο Rock Against Racism, να τους γράψουν. Μέσα σε ένα δεκαπενθήμερο υπήρξαν περισσότερες από εξακόσιες απαντήσεις. Τρεις μήνες αργότερα, τον Νοέμβριο του 1976, το Rock Against Racism πραγματοποίησε την πρώτη του συναυλία, με την Carol Grimes, στην παμπ Princess Alice, στο ανατολικό Λονδίνο.

Ενθουσιασμένοι από την μεγάλη ανταπόκριση, το RAR (Rock Against Racism) άρχισε να διοργανώνει συναυλίες που θα περιλάμβαναν πολυφυλετικές ομάδες. Οι συναυλίες θα τελείωναν με συγκροτήματα ρέγκε όπως οι Aswad και οι Steel Pulse να παίζουν με πανκ μπάντες όπως οι Ruts, οι Slits και το Generation X. Το Misty in Roots, ένα συγκρότημα ρέγκε με έδρα το Southall έπαιξε στις περισσότερες συναυλίες της RAR από οποιοδήποτε άλλο συγκρότημα.

Τον επόμενο χρόνο, η RAR εξέδιδε το δικό της περιοδικό, το Temporary Hoarding. Το περιοδικό μετέφερε κριτικές συναυλιών καθώς και πολιτικές συμβουλές για τους διοργανωτές.

Το Rock Against Racism και η πανκ κουλτούρα

Η έκκληση του Rock Against Racism για τους λάτρεις της μουσικής ήταν ότι είχε «στρατολογήσει» τα μεγαλύτερα ονόματα της αναδυόμενης πανκ κουλτούρας. Μέχρι το 1977 οι RAR μπορούσαν να διεκδικήσουν την υποστήριξη των περισσότερων καινοτόμων συγκροτημάτων της εποχής – Stiff Little Fingers, Sham 69, Tom Robinson Band, Steel Pulse, Misty in Roots και Clash.

Οι Sex Pistols, αν και είχαν κληθεί να παίξουν για το RAR, δεν κατάφεραν ποτέ να ανέβουν στη σκηνή, αλλά ο John Lydon ήταν κατηγορηματικός στην αντίθεσή του για το Εθνικό Μέτωπο, λέγοντας σε συνέντευξη του: «Τους περιφρονώ. Κανείς δεν πρέπει να έχει το δικαίωμα να λέει σε κανέναν ότι δεν μπορεί να ζήσει εδώ λόγω του χρώματος του δέρματός του ή της θρησκείας του… Πώς θα μπορούσε κάποιος να ψηφίσει κάτι τόσο γελοία απάνθρωπο;».

Οι συναυλίες και οι πορείες διαμαρτυρίας

Με την υποστήριξη του κινήματος να αυξάνεται, το 1978 η RAR διοργάνωσε συναυλίες και πορείες διαμαρτυρίας στο Λονδίνο σε συνδυασμό με την Αντιναζιστική Λίγκα (ANL) για να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο αριθμό ρατσιστικών επιθέσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτά πραγματοποιήθηκαν σε φτωχές αλλά «ζωντανές» πολυφυλετικές περιοχές.

Στις 30 Απριλίου 1978, 100.000 άνθρωποι παρέλασαν έξι μίλια από την πλατεία Τραφάλγκαρ στο East End του Λονδίνου (ένα hotspot του Εθνικού Μετώπου) για μια υπαίθρια συναυλία στο Victoria Park στο Hackney. Στη συναυλία συμμετείχαν οι The Clash, Steel Pulse, Tom Robinson Band, X-Ray Spex, Jimmy Pursey (από το Sham 69) και Patrik Fitzgerald.

Περαιτέρω συναυλίες και πορείες διαμαρτυρίες οργανώθηκαν από τοπικές ομάδες RAR και ANL, συχνά με τη βοήθεια συμβουλίων και συνδικάτων. Το 1981, η RAR διοργάνωσε την τελευταία συναυλία στο Potternewton Park στο Chapeltown. Τα συγκροτήματα που έπαιξαν ήταν οι The Specials, τους Aswad, τους Au Pairs και τους Misty in Roots.

Πηγές: theguardian.com, en.wikipedia.org, merlins.gr