Συνέντευξη του Μπάμπη Τσέρτου στο Umano

Συνέντευξη του Μπάμπη Τσέρτου στο Umano, ο σπουδαίος μουσικός και ερμηνευτής Μπάμπης Τσέρτος μας μίλησε για το ξεκίνημά του, το ρεμπέτικο τραγούδι, το Πίνω και Μεθώ…, σε μία συνέντευξη όλο ειλικρίνεια.

Από την Ηρώ Στ. Μπουσούνη

Ο Μπάμπης Τσέρτος είναι ένας από τους σπουδαιότερους ερμηνευτές του ελληνικού πενταγράμμου. Στις αρχές της δεκαετίας του ΄80, ο Μπάμπης Τσέρτος μας θύμισε το ρεμπέτικο τραγούδι και το έβαλε πάλι στη ζωή μας. Όπως μας λέει ο ίδιος, δε σκεφτόταν να γίνει επαγγελματίας μουσικός καθώς είχε σπουδάσει φυσικός. Ευτυχώς για εμάς, ξεκίνησε τη μουσική του πορεία το 1981, όταν εμφανίστηκε επαγγελματικά στην ταβέρνα “Οι φίλοι”.

Το 1992 ο Μπάμπης Τσέρτος ηχογραφεί την επανεκτέλεση του Πίνω και Μεθώ ή Ωφ Αμάν και καθιερώνεται στο πάνθεον των μεγάλων του ρεμπέτικου τραγουδιού.

Έχει συνεργαστεί με τα μεγαλύτερα ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου όπως ο Μπάμπης Γκολές, η Σωτηρία Μπέλλου, ο Τάκης Μπίνης, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Μανώλης Μητσιάς, η Βίκυ Μοσχολιού κ.ά. Εκτός από ρεμπέτικα έχει τραγουδήσει πολλά παραδοσιακά και λαϊκά τραγούδια. Έχει πάνω από δέκα προσωπικούς δίσκους και έχει συμμετάσχει σε πάνω από σαράντα.

Λίγο πριν την εμφάνισή του στη Μουσική Σκηνή Σφίγγα, μία συνέντευξη του Μπάμπη Τσέρτου στο umano, μία φιλική “κουβεντούλα” για το χθες, το σήμερα και τη μουσική.

Συνέντευξη του Μπάμπη Τσέρτου στο Umano

Umano: Κε Τσέρτο, παρ’ όλο που είσαστε αδελφός της τραγουδίστριας Νάντιας Καραγιάννη και ο πατέρας σας ήταν μουσικός, ισχύει πως αρχικά δε θέλατε να ακολουθήσετε ίδια πορεία;  

Ο πατέρας μου ήταν ερασιτέχνης μουσικός, όμως όλοι στο σπίτι τραγουδούσαν πολύ ωραία. Η αδερφή μου ξεκίνησε να τραγουδά πριν από μένα, εγώ σπούδαζα φυσικός.

Δε σκεφτόμουν να γίνω επαγγελματίας μουσικός.

Παρ’ όλ’ αυτά, μάθαινα μπουζούκι, τραγουδούσα στο Πανεπιστήμιο και κάποια στιγμή, το Δεκέμβριο του 1981, άρχισα να δουλεύω επαγγελματικά στην ταβέρνα “Οι φίλοι” στην Κυψέλη.

Umano: Είσαστε ένας από τους μεγαλύτερους εκφραστές του ρεμπέτικου τραγουδιού. Τι είναι και τι συμβολίζει για εσάς το ρεμπέτικο τραγούδι;

Το ρεμπέτικο είναι το λαϊκό αστικό τραγούδι που ξεκινά από τις μεγάλες πόλεις του Ελληνισμού… Σμύρνη, Κωνσταντινούπολη, Ερμούπολη, Πειραιά κλπ. και γιγαντώνεται στις αρχές του 20ού αιώνα με την εμφάνιση της δισκογραφίας.

Για πολλούς και για εμένα είναι – μαζί με την ποίηση – το σημαντικότερο καλλιτεχνικό δημιούργημα της νεότερης Ελλάδας.

Καθόρισε και επηρέασε έντονα το νεώτερο ελληνικό τραγούδι μέχρι και σήμερα. Όταν οι μέγιστοι μεταπολεμικοί συνθέτες Χατζιδάκις και Θεοδωράκης μιλούν τόσο κολακευτικά για τον Τσιτσάνη, τον Μάρκο και τους άλλους μεγάλους του ρεμπέτικου, δε χρειάζεται εμείς να προσθέσουμε κάτι.

Umano: Το Πίνω και Μεθώ του Σπύρου Περιστέρη, θεωρώ πως είναι το τραγούδι που σας έχει «σημαδέψει». Πώς προέκυψε η συνεργασία για την επανεκτέλεση του;

Το Πίνω και μεθώ ή Ωφ αμάν όπως είναι ο τίτλος του στην πρώτη εκτέλεση, δεν είναι προϊόν κάποιας συνεργασίας. Ήταν ένα τραγούδι που μου άρεσε. Δεν είχα ακούσει την πρώτη εκτέλεση, αλλά μόνο την επανεκτέλεση του Αγάθωνα αλλά και του αείμνηστου Μπάμπη Γκολέ σε ζωντανές εμφανίσεις. Το είπα κάποια στιγμή στον αείμνηστο Αριστείδη Μόσχο, του άρεσε πολύ κι έτσι μπήκε στο δίσκο που έκανε τότε. Μετά μπήκε σε πολλούς δίσκους και όντως με έκανε γνωστό σε ένα ευρύτερο κοινό.

Umano: Εκτός από ρεμπέτικα τραγούδια έχετε ερμηνεύσει πολλά παραδοσιακά και λαϊκά. Πιστεύετε πως αυτά τα τρία είδη είναι η μουσική ιστορία της χώρας μας;

Τα παραδοσιακά είναι το λαϊκό τραγούδι της υπαίθρου και προπομπός του ρεμπέτικου. Τα λαϊκά δεν είναι κάποιο ξεχωριστό είδος, για μένα ταυτίζονται με τα ρεμπέτικα και, προφανώς, μέσα στις δεκαετίες εξελίχθηκαν.

Μάλιστα, θεωρώ ότι ο όρος “λαϊκά” χρησιμοποιήθηκε εκ του πονηρού στην αρχή για να χτυπήσει το ρεμπέτικο που είναι τραγούδι ελεύθερο, χωρίς υποκρισία και πολλές φορές κόντρα στις όποιες εξουσίες.

Η δικτατορία του Μεταξά, η θέση του Ζαχαριάδη και μετέπειτα μέρους της αριστεράς αλλά και συντηρητικών δυνάμεων, συκοφάντησαν το ρεμπέτικο κι έτσι καθιέρωσαν τον όρο λαϊκό ως κάτι θετικό σε αντιπαράθεση με τον όρο ρεμπέτικο. Επίσης, υπάρχει το λεγόμενο ελαφρό τραγούδι… Αττίκ, Γιαννίδης, Σουγιούλ και τόσοι άλλοι. Δεν υπάρχουν λοιπόν τείχη στο ελληνικό τραγούδι, επηρεάζεται και επηρεάζει και έχει μία συνέχεια πέντε χιλιάδων χρόνων.

Umano: Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας μία εμπειρία σας – στα τόσα χρόνια που υπηρετείτε τη μουσική – την οποία δε θα ξεχάσετε και γιατί;

Έχω ζήσει πολλές όμορφες στιγμές με το τραγούδι. Θα έλεγα ότι είναι η ίδια μου η ζωή. Δεν έκανα πολλές μεγάλες συνεργασίες, υπήρξα μοναχικός σε αυτή την πορεία, παρ’ ότι συνεργάστηκα με πολλούς και εξαιρετικούς συναδέλφους. Αυτό έχει να κάνει με τον χαρακτήρα μου και τη δειλία μου, ειδικά τα πρώτα χρόνια, αλλά και με την αυστηρότητα που είχα στις επιλογές των τραγουδιών και των χώρων.

Χαίρομαι που επιβίωσα χωρίς να βάλω νερό στο κρασί μου, παρ’ ότι μου προσφέρθηκε πολλές φορές.

Θα αναφέρω δύο στιγμές που μου προκάλεσαν έντονη συγκίνηση. Η πρώτη είναι το Δεκέμβριο του 2005 στο Περιβόλι του Ουρανού, όταν γιορτάστηκαν τα 80χρονα του Μίκη Θεοδωράκη παρουσία του. Επί ένα μήνα, με τον αείμνηστο Χρήστο Κωνσταντίνου και τους άλλους συνεργάτες μας, προετοιμάσαμε την βραδιά και βρέθηκα δίπλα στον Μίκη στο πάλκο τραγουδώντας.

Ήταν τόση η συγκίνηση που έκανα να κοιμηθώ τρεις μέρες.

Η δεύτερη ήταν πέρσι στην παρουσίαση του δίσκου Ως αρχαίος άνεμος του Μίκη, σε στίχους του Διονύση Καρατζά, μαζί με την Ειρήνη Καραγιάννη, όπου χωρίς την παρουσία του Μίκη αλλά με την έγκρισή του, ένιωσα ότι ήταν η σημαντικότερη στιγμή της καριέρας μου.

Umano: Γράφονται και ακούγονται πολλά για τη μουσική στην Ελλάδα του σήμερα. Ως έμπειρος μουσικός, τι εικόνα έχετε για τη σημερινή μουσική σκηνή; Υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές από την εποχή που ξεκινήσατε εσείς;

Οι διαφορές είναι μεγάλες από την εποχή που ξεκίνησα. Η μέγιστη είναι ότι οι δημιουργοί πλέον και ειδικά οι στιχουργοί-ποιητές είναι όχι μόνο στο περιθώριο αλλά δε μπορούν να ζήσουν από τις δημιουργίες τους. Η κατάρρευση της δισκογραφίας πλήττει πρώτα αυτούς και μετά τους συνθέτες, επειδή οι πολλοί είναι μουσικοί και εργάζονται.

Ο ψεύτικος πλουτισμός των προ κρίσης χρόνων, θεωρώ ότι αντικατέστησε τις αξίες των προηγούμενων δεκαετιών με το εύκολο κέρδος, τη μικρότερη προσπάθεια, τις πελατειακού τύπου σχέσεις σε κράτος και ιδιώτες, προβάλλοντας τα ευτελή και αυτά που δεν ενοχλούν την όποια εξουσία.

Στήθηκε μια ολόκληρη βιομηχανία Μ.Μ.Ε., κέντρων διασκέδασης, πολιτικής που καθιέρωσε όλον αυτό τον ξεπεσμό.

Η Ε.Ρ.Τ. που θα μπορούσε να είναι το πολιτιστικό αντίβαρο, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες κάποιων, δεν κατάφερε να ξεφύγει από τον έντονο κομματικό κυβερνητικό εναγκαλισμό και να παίξει το ρόλο της. Παρ’ όλ’ αυτά τα αρνητικά, υπάρχουν στην κοινωνία πολλές και σοβαρές εστίες πολιτισμού που δημιουργούν, ανοίγουν δρόμους και ευελπιστώ ότι σύντομα θα βγουν στο προσκήνιο, δίνοντας και πάλι αισθητική, όραμα, ανάταση με τις πραγματικές αξίες που υπηρετεί ο πολιτισμός.

Μη ξεχνάμε πως ζούμε στην Ελλάδα που για χιλιάδες χρόνια έχει συνέχεια στη γλώσσα και τον πολιτισμό.

Umano: Ποιο τραγούδι πιστεύετε ότι εκφράζει περισσότερο τις ημέρες που ζούμε και γιατί;

Νομίζω η Αρκούδα του Μίκη Θεοδωράκη, τριάντα τέσσερα χρόνια πριν, από το έργο Διόνυσος. Οι στίχοι του Μίκη είναι αποκαλυπτικοί και προφητικοί.

Umano: Έχετε κερδίσει τη μάχη με τη διαχρονικότητα και σας θαυμάζουν όλες οι γενιές. Πού θα το αποδίδατε;

Δε ξέρω πόσο διαχρονικός είμαι, είμαι όμως ακόμα ενεργός, ώριμος όσο ποτέ. Αν ο τρόπος που υπηρετώ το τραγούδι – όπως πιο πάνω ανέφερα – είναι αποδεκτός από όλες τις γενιές, αυτό με κάνει χαρούμενο. Μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και αποδεικνύει ότι ο πολιτισμός μας είναι διαχρονικός και οικουμενικός θα έλεγα.

Umano: Πείτε μας δυο λόγια για τις εμφανίσεις σας στη Σφίγγα.

Φέτος για τρίτη χρονιά, την Μεγάλη Τρίτη, θα παρουσιάσουμε με τον ποιητή Κώστα Καρτελιά στη μουσική σκηνή Σφίγγα, το μουσικό εσπερινό με τίτλο “Πού να βρω την ψυχή μου;”.

Κορμός, ο Επιτάφιος των Μίκη Θεοδωράκη – Γιάννη Ρίτσου αλλά και τραγούδια που συνάδουν με το πνεύμα της Μεγάλης Εβδομάδας.

Για μένα είναι από τις πιο ωραίες μου στιγμές στο τραγούδι! Ευχαριστώ τον Κώστα Καρτελιά που είχε την έμπνευση για αυτές τις παραστάσεις. Ο ίδιος ανάμεσα στα τραγούδια απαγγέλλει ποίηση, στο πνεύμα της παράστασης. Συμμετέχουν οι μουσικοί Κώστας Ζαριδάκης στο μπουζούκι, Δημήτρης Παπαγγελίδης στην κλασσική κιθάρα, Μαριλίζα Παπαδούρη-Παπαγγελίδη στο τσέλο, Κυριάκος Γκουβέντας στο βιολί και ο Γιάννης Τσέρτος στο πιάνο και στην επιμέλεια της ορχήστρας.

Umano: Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Είμαι σε πολύ μεγάλη κινητικότητα γιατί τελειώνω ένα δίσκο με τραγούδια του Μιχάλη Σουγιούλ. Ξεκίνησα την ηχογράφηση ενός νέου δίσκου με τραγούδια του μεγάλου τραγουδιστή Γιώργου Κάβουρα. Θα τον παρουσιάσουμε στο Καστελλόριζο – τόπος καταγωγής του Γιώργου Κάβουρα – στις 31 Αυγούστου, στο κλείσιμο του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ του ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ. με την Ειρήνη Σαριόγλου.

Συμμετέχω με τραγούδια σε δίσκους διαφόρων φίλων, ενώ δουλεύω και έναν προσωπικό δίσκο με τραγούδια του φίλου Νικήτα Βοστάνη. Προετοιμάζω παραστάσεις για το καλοκαίρι με διάφορα θέματα, με κορυφαία αυτή για την Αρκαδία με τον σκηνοθέτη Σωτήρη Λαμπρόπουλο. Και η ζωή συνεχίζεται…

Περισσότερες πληροφορίες για τις εμφανίσεις του Μπάμπη Τσέρτου την Μεγάλη Τρίτη 23/4 στη μουσική σκηνή Σφίγγα: https://umano.gr/o-babis-tsertos-sti-mousiki-skini-sfigga/

* Κεντρική φωτογραφία: ΧΡΥΣΑ ΣΩΦΡΟΝΑ