Συνέντευξη της Σοφίας Φιλιππίδου στο umano. Mία εξαιρετική συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης της αγαπημένης ηθοποιού με αφορμή την παράσταση “Μελάχρα”.
Από την Ηρώ Στ. Μπουσούνη
|
Ο ηθοποιός Δημήτρης Αλεξανδρής εφ’ όλης της ύλης |
Τι να πρωτογράψεις για τη Σοφία Φιλιππίδου; Για το αδιαμφισβήτητο ταλέντο της; Τις μοναδικές δουλειές της; Φοβάμαι πως θα καταλήξουμε να γράψουμε ολόκληρο βιβλίο! Η αγαπημένη ηθοποιός έχει κερδίσει τον κόσμο στηριζόμενη στο αστείρευτο ταλέντο της, χωρίς να χάσει ποτέ την αξιοπρέπειά της. Μία πολυτάλαντη περσόνα που με το πέρασμα των χρόνων έχει «χτίσει» μία σχέση εμπιστοσύνης και ειλικρίνειας με το κοινό. Και – κατά την προσωπική μου άποψη – αυτό είναι που «μετράει» σε έναν καλλιτέχνη… το κοινό και η διαχρονικότητα. Η Σοφία Φιλιππίδου, λοιπόν, κέρδισε και στα δύο!
| Ελάτε και εσείς στην παρέα μας στο Facebook, κάνοντας like στη σελίδα μας. |
Η Σοφία Φιλιππίδου είναι ηθοποιός, σκηνοθέτις, συγγραφέας και καθηγήτρια.
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε γερμανική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και θέατρο στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης. Η Σοφία Φιλιππίδου δούλεψε για ένα διάστημα ως καθηγήτρια Γερμανικών, γρήγορα όμως κατάλαβε πως αλλού την καλούσαν τα βήματά της. Η καλλιτεχνική της πορεία ξεκίνησε το 1972 με την παράσταση Φαύστα του Μποστ. Το 1985 έρχεται στην Αθήνα και η επιτυχία της χτυπάει την πόρτα με την παράσταση Βεγγέρα του Ηλία Καπετανάκη. Έχει ασχοληθεί με το θέατρο, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τη συγγραφή κειμένων, τη διδασκαλία κ.ά. Το 2014 κυκλοφόρησε και το πρώτο της βιβλίο «Με μια σκάλα στο φεγγάρι», από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Λίγο πριν την πολυαναμενόμενη πρεμιέρα της θεατρικής παράστασης Μελάχρα, μιλήσαμε με τη Σοφία Φιλιππίδου, σε μία συνέντευξη όλο πάθος και ειλικρίνεια.
Umano: Είσαστε μία από τις πιο αγαπημένες μας ηθοποιούς. Πώς κερδίσατε και πώς κρατάτε την εμπιστοσύνη του κοινού όλα αυτά τα χρόνια;
Σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια, όμως δεν είναι εύκολο να μιλάω εκ μέρους των άλλων. Μόνο υποθέσεις μπορώ να κάνω. Νομίζω λοιπόν πως η εμπιστοσύνη κερδίζεται με το ταλέντο, το χάρισμα, την πολλή δουλειά, την πιστή σ’ αυτό που κάνεις και την εντιμότητα.
Επιπλέον, νομίζω ότι ο κόσμος διασκεδάζει μεν με όλα, αλλά όπως κι εγώ άλλωστε, εκτιμάει τα αυθεντικά πράγματα. Κουτσομπολεύει ότι είναι λαμπερό και εντυπωσιακό εξωτερικά αλλά κούφιο.
Umano: Η καλλιτεχνική σας πορεία ξεκίνησε το 1972 με την παράσταση Φαύστα του Μποστ. Θυμάστε τα πρώτα συναισθήματα και τις πρώτες ανησυχίες;
Ναι, βέβαια θυμάμαι. Θυμάμαι τη χαρά, τον ενθουσιασμό, την άγνοια, την αγνότητα, το πάθος μου. Θυμάμαι τον τρόπο που χυνόμουν στην σκηνή σαν νερό που δε μπορούσες να το πιάσεις. Πως έτρεχα σαν τον άνεμο.
Δεν είχα ποτέ κούραση και, επιπλέον, δεν ήθελα να ξεπεράσω κανέναν, μόνο να πιάσω το ρόλο που όλο μου έφευγε.
Θυμάμαι ακόμη πως έκανα πολλές θυσίες και έδωσα όλο τον ελεύθερό μου χρόνο στην προετοιμασία της παράστασης αυτής και όλων των άλλων που ακολούθησαν, ενώ παράλληλα δούλευα το πρωί.
Umano: Στο κομμάτι της υποκριτικής έχετε ασχοληθεί με το θέατρο, την τηλεόραση, τον κινηματογράφο αλλά και τη διδασκαλία. Ποια είναι τα θετικά και ποια τα αρνητικά στο καθένα;
Ναι, έτσι είναι. Όσο ασχολείσαι με την τέχνη της υποκριτικής και όσο περισσότερο ασκείσαι, μελετάς και ψάχνεις τα εκφραστικά σου μέσα, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι δυσκολίες. Πάντα υπάρχει ένας νέος τρόπος να πεις κάτι, πάντα ανακαλύπτεις μια νέα φόρμα, πάντα ο πήχης ανεβαίνει, γιατί ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος αλλά και γιατί ο ίδιος σου ο εαυτός θέλει να εμβαθύνει ώστε να βρει μέσα του αυτόν τον άλλο, τον άγνωστο ρόλο, που κατοικεί σε άλλο τόπο, λέει τα δικά του λόγια και είναι ξένος. Αυτόν τον ξένο μέσα μας ψάχνουμε να βρούμε και να αγαπήσουμε. Να τον οικειοποιηθούμε και να τον κάνουμε να γίνει αληθινός.
Αρνητικά δεν έχει αυτό το ταξίδι, έχει μόνο κέρδη. Ο χρόνος που δίνεις στην αναζήτηση του άλλου είναι έργο ζωής.
Umano: Σα σκηνοθέτις αλλά και καθηγήτρια, ποια είναι η γνώμη σας για τους νέους ηθοποιούς;
Οι νέοι είναι δυνατοί και όμορφοι. Εγωιστές, αλαζόνες και νάρκισσοι – γιατί έτσι είναι στην πλειονότητά τους οι νέοι. Δεν μου αρέσει να γενικεύω.
Η νεότητα έχει το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει. Η ζωή είναι μπροστά της και είναι δική της και είναι έτσι κι αλλιώς δύσκολη.
Οι ρομαντικές εικοσάχρονες ιδιοφυΐες άλλων εποχών, έκαψαν τα μυαλά τους μελετώντας και ερευνώντας. Τώρα δε βλέπω να υπάρχουν ιδιοφυΐες ή, αν υπάρχουν, δεν είναι εδώ κοντά μας… μάλλον μετανάστευσαν.
Έπειτα, κατέρρευσαν οι κλασσικές αξίες και αναδύθηκε το συμφέρον, η προσωπική ανέλιξη και το κέρδος. Πεθάνανε οι ιδεολογίες.
Νέοι και γέροι τσαλαβουτάμε στα απόνερα της μεταπολίτευσης να βρούμε κάτι που απ’ αυτό να γίνεται ακόμη κάτι. Δεν ισχυρίζομαι ότι εμείς ως νέοι ήμασταν καλύτεροι. Καθόλου μάλιστα. Κάποιοι παλιά και άλλοι σήμερα, βασανίζονται και αγωνίζονται επί της ουσίας.
Umano: Πέρα από το ταλέντο, ποια προσόντα είναι απαραίτητο να έχει ένας καλλιτέχνης για να επιβιώσει αυτή την εποχή;
Δε ξέρω, είναι πολύ δύσκολη η ερώτησή σας. Δεν υπάρχουν συνταγές επιβίωσης για καλλιτέχνες. Η ζωή του καλλιτέχνη δεν είναι μαγειρική με συνταγή. Ούτε αντιγραφή μιας μαγειρικής κατασκευής.
Υπάρχουν, βέβαια, κάποιοι κανόνες όπως η μόρφωση και η καλλιέργεια, αλλά και πάλι γούστο του καθενός είναι αν θέλει ή όχι να κουράζεται.
Κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός και καθένας ανάλογα με το ταλέντο, τη μόρφωση, το στάτους, τα προσόντα, τις επιθυμίες και την ικανότητά του, πρέπει να βρει το δικό του τρόπο επιβίωσης.
Umano: Τι ευχαριστεί και τι εκνευρίζει την Σοφία στην ελληνική καθημερινότητα;
Η καθημερινότητα έχει χαρές μεγάλες: ζω ακόμη, ξυπνάω και βλέπω τον ήλιο και τα λουλούδια μου να βλασταίνουν. Τα κοτσύφια να κελαηδούν. Κάνω ακόμη με τα χέρια μου και με την ψυχή μου θέατρο. Εκνευριστική είναι η γραφειοκρατία και η βρωμιά στους δρόμους. Τα πεζοδρόμια γεμάτα από τραπέζια, μηχανάκια, ποδήλατα, αυτοκίνητα και ότι άλλο… Είναι εκνευριστικό επίσης που δεν αναλαμβάνουμε την ευθύνη των πράξεών μας. Που υπάρχει ατιμωρησία στην κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος ακόμη και σήμερα.
Umano: Ένα μεγάλο μέρος του κοινού, σας έχει καθιερώσει σαν κωμική ηθοποιό. Σας ενοχλεί ή αποδέχεστε τον τίτλο;
Μα είναι δυνατόν να με ενοχλεί που έκανα τεράστιες επιτυχίες στην κωμωδία, όταν όλοι σπεύδουν να κάνουν κωμωδία για να νοιώσουν την αγάπη, την ανταπόδοση, τη χαρά και την αμεσότητα του είδους;
Umano: Παράλληλα με την υποκριτική και τη σκηνοθεσία είστε συγγραφέας, ραδιοφωνική παραγωγός και αρθρογράφος. Σας αρέσει να καταπιάνεστε με πολλά πράγματα;
Ραδιοφωνική παραγωγός δεν είμαι αλλά έχω κάνει και ραδιόφωνο. Μου αρέσει να γράφω. Έχω χάρισμα και το απέδειξα με τα κείμενά μου στην Ελευθεροτυπία του Σαββάτου που γίνανε και βιβλίο – «Με μια σκάλα στο φεγγάρι» – από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Νομίζω πως όσα κάνω είναι ένα. Δηλαδή κομμάτια του ίδιου πράγματος που θέλω να γίνω ή που πάω να γίνω.
Νομίζω έχω πολλές ανησυχίες και ταλέντα και όλα μαζί είμαι εγώ. Όλα είναι τέχνη και ζωή και όλα τείνουν να γίνουν ένα!
Umano: Τολμάτε να ρισκάρετε;
Ναι, τολμάω και μάλιστα κάνω επικίνδυνα πράγματα. Έφυγα ας πούμε από τα θέατρα του κέντρου και τις μεγάλες αίθουσες του αστικού θεάτρου. Πήγα σε μικρότερους χώρους όπου παλεύω με δικά μου έξοδα, με τα χέρια, το μυαλό και τη ψυχή μου, αλλά και με άξιους νέους ηθοποιούς και με τη βοήθεια φίλων μου συνεργατών, να κάνω πράγματα πιο κοντά σε μένα και στις επιθυμίες μου. Το κόστος είναι μεγάλο και η χαρά μεγαλύτερη.
Umano: Θα μπορούσατε να μοιραστείτε μαζί μας μία στιγμή από την πολύχρονη πορεία σας που δε θα ξεχάσετε για κάποιο λόγο;
Θυμάμαι πολλά και καλά αλλά δεν έχω εμμονές με το παρελθόν. Συνήθως μου τα θυμίζουν οι άλλοι. Άνθρωποι στο δρόμο. Θυμούνται στιγμές από παραστάσεις μου. Αυτό είναι συγκινητικό! Όπως μια κυρία δικηγόρος που πριν λίγο καιρό μου είπε πως η παράσταση «Καθώς Ψυχορραγώ» του Ουίλιαμ Φόκνερ όπου πρωταγωνιστούσα και σκηνοθέτησα, της άλλαξε την ζωή. Και άλλα πάρα πολλά. Θυμούνται κινήσεις, λόγια, ακόμη και όταν ξέφευγα από το ρόλο και αυτοσχεδίαζα.
Είναι μαγική αυτή η επαφή με το κοινό γιατί το θέατρο είναι αέρας. Υπάρχει μόνο όσο ζούμε μέσα από την μνήμη και τις αισθήσεις των άλλων και όσο θυμόμαστε εμείς.
Umano: Ας έρθουμε λίγο στην πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση «Μελάχρα». Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο; Τι σας τράβηξε το ενδιαφέρον;
Η Μελάχρα είναι έρωτας. Είναι φωτιά και καμίνι. Την αγάπησα από την πρώτη στιγμή που την διάβασα.
Αγαπάω πολύ τον Παντελή Χορν – που τον γνώρισα από το σπαραχτικό Φιντανάκι του. Η Μελάχρα με γοητεύει γιατί η τσιγγάνικη ζωή στο τσιγγανοχώρι μιας παλιάς εποχής προσφέρεται για συμβολισμούς, για παραμύθια, για μαγεία, για ποίηση. Είναι ιδανικός χώρος για να φτιάξεις θέατρο, για να αφηγηθείς μια ιστορία, να φτιάξεις φόρμες θεατρικές έξω από τα κλειστά δωμάτια. Στη φύση, που προσφέρεται στην άγρια και πρωτόγονη πλευρά του ανθρωπίνου είδους.
Umano: Αν δεν κάνω λάθος έχετε κάνει και μία μικρή διασκευή, σωστά;
Ναι, επειδή ανέβασα το έργο και το 2006 με τη φοιτητική μου ομάδα, ήθελα τώρα να κάνω μια παράσταση με κορμό την Μελάχρα. Να εντάξω άλλα αποσπάσματα σα θέατρο μέσα στο θέατρο. Έτσι, έβαλα μέσα στο έργο εμβόλιμα κομμάτια από τον Σχοινοβάτη του Ζαν Ζενέ, ποιήματα του Μπωντλέρ και του Φ. Γκ. Λόρκα και έγραψα ένα μικρό απόσπασμα από ένα παραμύθι.
Umano: Η Μελάχρα ανέβηκε από το θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη το 1909 και η παράσταση κατέβηκε αμέσως, μετά από αυστηρές κριτικές. Τι θεωρείτε ότι ενόχλησε τότε στη Μελάχρα; Σήμερα μπορεί να ενοχλήσει;
Διαβάζοντας τις κριτικές εκείνης της εποχής που είναι δημοσιευμένες στα Άπαντα που Π. Χορν, πρόσεξα πως ενόχλησε που ο Χορν ασχολήθηκε με τη ζωή μιας φυλής που δεν γνωρίζουμε. Που εισήγαγε συμβολισμούς και μοντερνισμούς ευρωπαϊκούς και που δεν έγραψε κάτι αμιγώς ελληνικό. Σήμερα δε ξέρω τι μπορεί να μας πειράξει, αλήθεια. Το θέμα είναι να έρθουν να μας δούνε και θα δούμε τι θα τους πειράξει (γέλια).
Umano: Γιατί αφιερώνετε τη συγκεκριμένη παράσταση στον πατέρα σας;
Γιατί ήταν ένας άνθρωπος αυτοδημιούργητος, πρόσφυγας ορφανός από Μ. Ασία. Γιατί αγαπούσε τη ζωή, ήταν ρομαντικός, ευγενικός, εργατικός και συμπονετικός. Αγαπούσε τα ζώα και ήξερε απέξω τον Καβάφη.
Γιατί ήξερε τι θα πει «να είναι η φωτιά αναμμένη» και να μη σβήσει ποτέ το «καμίνι».
Umano: Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας μετά την Μελάχρα;
Μετά ήθελα να κάνω διακοπές και να βάλω τάξη στο βεστιάριο και στα γραπτά μου. Αλλά άλλες οι βουλές του Θεάτρου. Θα τα μάθετε σύντομα.
Umano: Και για το τέλος, μία γενική ερώτηση. Τι πιστεύετε… στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε; Ή τίποτα από τα δύο;
Νομίζω πως ο γιαλός στραβώνει από τα φυσικά φαινόμενα, από την παράνομη ανοικοδόμηση και την οικολογική καταστροφή. Εμείς δε «χαραμίζουμε» το χρόνο μας για να παρακολουθήσουμε τη φύση και τα φυσικά φαινόμενα, όσα συμβαίνουν μέσα αλλά και έξω από μας. Και εννοείται πως δεν έχουμε την δύναμη να βάλουμε φραγμό στο «στράβωμα» του γιαλού από τη φύση και από τον άνθρωπο.
Περισσότερες πληροφορίες για τη θεατρική παράσταση Μελάχρα της Σοφίας Φιλιππίδου: https://umano.gr/melaxra-tou-panteli-xorn-sto-theatro-stathmos/
Δείτε εδώ το trailer της παράστασης.
Comments are closed.