Πάτι Σμιθ: Η ιέρεια της πανκ ροκ μουσικής σκηνής

Η Πάτι Σμιθ, η ιέρεια της πανκ ροκ μουσικής σκηνής συνδύασε μοναδικά την ποίηση με τη ροκ. Αποτελεί μία μεγάλη μορφή για τον κόσμο της μουσικής και των τεχνών.

Από την Ηρώ Στ. Μπουσούνη

Η Πάτι Σμιθ είναι τραγουδοποιός, τραγουδίστρια, ποιήτρια, συγγραφέας, εικαστικός καλλιτέχνης, ακτιβίστρια και μία μεγάλη πρωτοπόρος για τη πανκ ροκ μουσική σκηνή της Νέας Υόρκης. Με τα τραγούδια Hey Joe / Piss Factory το 1974 – συνδυάζοντας την ποίηση με τη ροκ μουσική – βάζει τα θεμέλια για την πανκ ροκ σκηνή.

Γεννήθηκε στο Σικάγο και μεγάλωσε στο νότιο Νιου Τζέρσι. Από μικρή αναζητούσε διαφυγή στην ποίηση και τη μουσική. Επηρεασμένη από τους γάλλους ποιητές όπως ο Ρεμπό αλλά και από μουσικούς όπως ο Μπομπ Ντίλαν, ο Τζιμ Μόρισον, οι Ρόλινγκ Στόουνς, ο Τζέιμς Μπράουν κ.ά.… ονειρευόταν αυτό το κάτι παραπάνω για τη ζωή της. Το 1967 αποτελεί χρονιά ορόσημο για την ίδια καθώς επιλέγει να μετακομίσει στο Μανχάταν. Εκεί εργάστηκε σε βιβλιοπωλεία, έγραψε ποίηση και γνωρίστηκε με ανθρώπους των τεχνών που την βοήθησαν στα πρώτα της βήματα όπως ο φωτογράφος Ρόμπερτ Μέιπλθορπ, ο θεατρικός συγγραφέας Σαμ Σέπαρντ και ο κιθαρίστας της ροκ Λένι Κέι. Η Σμιθ και ο Κέι τόλμησαν μαζί να συνδυάσουν την ποίηση με τη ροκ μουσική, βγάζοντάς την στους δρόμους της Νέας Υόρκης.

Το 1974, η Πάτι Σμιθ κυκλοφορεί το “Hey Joe” και το “Piss Factory”. Τα συγκεκριμένα τραγούδια από πολλούς μουσικούς θεωρούνται τα πρώτα τραγούδια της πανκ μουσικής.

Την ίδια χρονιά δημιουργείται και το συγκρότημά της, Patti Smith Group, που μένει ενεργό έως το 1979. Το Patti Smith Group αναλαμβάνει ο Κλάιβ Ντέιβις της Arista Records. Το 1975 ηχογράφησαν το πρώτο τους άλμπουμ Horses, στο οποίο παραγωγός ήταν ο Τζον Κέιλ.

Η καλλιτεχνικά προσεγμένη παραγωγή του Horses από τον Τζον Κέιλ – χωρίς πολλά ρετούς – έδωσε στο άλμπουμ την αίσθηση ενός ακατέργαστου μουσικοθεραπευτηρίου. Το Horses, έχοντας μία μοναδική ενέργεια, γίνεται τεράστια εμπορική επιτυχία και ορόσημο για την πανκ ροκ μουσική της Νέας Υόρκης.

Το Horses έρχεται σε μία εποχή που η ροκ χρειαζόταν ένα «τράνταγμα» και η Πάτι Σμιθ ήταν έτοιμη να το δώσει.  

Οι παθιασμένοι στίχοι του άλμπουμ – όπως στο τραγούδι Gloria «Ο Ιησούς πέθανε για τις αμαρτίες κάποιων, άλλα όχι τις δικές μου» – η προσεγμένη αισθητική και η φωνή της Πάτι Σμιθ, πέτυχαν το Horses να είναι παρόν στις λίστες με τα καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών. 

Ακολούθησε το δεύτερο άλμπουμ Radio Ethiopia το 1976. Στις 23 Ιανουαρίου 1977, η Πάτι Σμιθ παθαίνει ένα σοβαρό ατύχημα. Σε μία συναυλία της στη Φλόριντα έπεσε από τη σκηνή, σπάζοντας αρκετούς σπονδύλους. Αποσύρεται για ένα διάστημα ώστε να ακολουθήσει εντατικές θεραπείες. Ωστόσο, πριν τα τέλη της δεκαετίας του ‘70 παρουσιάζει δύο ακόμα άλμπουμ.

Το 1978 κυκλοφορεί το Easter, το πιο εμπορικό άλμπουμ της Πάτι Σμιθ. Περιλαμβάνει το τραγούδι Because the night, το οποίο συνυπογράφει με τον Μπρους Σπρίνγκστιν.

Η Πάτι Σμιθ και ο Μπρους Σπρίνγκστιν σπάνια παρουσιάζουν το τραγούδι μαζί. Το Because the Night, ωστόσο, αποτελεί ένα από τα καλύτερα τραγούδια στην καριέρα και των δύο καλλιτεχνών. Το τραγούδι έφτασε στο νούμερο δεκατρία στο Billboard της Αμερικής και στο νούμερο πέντε στη Βρετανία. Σαράντα χρόνια όμως μετά, το Because the night συνεχίζει να παραμένει μία τεράστια επιτυχία. Το συγκρότημα U2 το 2009 είχε αναφερθεί στο τραγούδι ως «το τραγούδι που θα επιθυμούσαμε να έχουμε γράψει».

Μετά την κυκλοφορία του τέταρτου άλμπουμ της, Wave, η Πάτι Σμιθ αποχωρεί από τη μουσική σκηνή καθώς παντρεύεται τον πρώην κιθαρίστα των MC5, Φρεντ Σμιθ.

Τη δεκαετία του ‘80 η Πάτι Σμιθ κυκλοφόρησε σε συνεργασία με το σύζυγό της μόνο ένα άλμπουμ, το Dream of Life, που περιλάμβανε το τραγούδι σήμα-κατατεθέν της, People Have the Power – Οι άνθρωποι έχουν τη δύναμη. Κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών, χάνει μια σειρά από φίλους και συγγενείς. Ο σύζυγός της πεθαίνει το 1994. Αποφασίζει να επιστρέψει στη μουσική σκηνή με το άλμπουμ Gone Again, γεμάτο στίχους για την απώλεια και τη θνησιμότητα. Ακολούθησαν άλλα πέντε άλμπουμ, με τελευταίο το Banga το 2012.

Στις 27 Απριλίου 2004, η Πάτι Σμιθ κυκλοφόρησε το άλμπουμ Trampin‘ που περιελάμβανε πολλά τραγούδια για τη μητρότητα. Ήταν η πρώτη της συνεργασία με την Columbia Records μετά τη συνεργασία της με την Arista.

Το 2005, το Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας απένειμε στην Πάτι Σμιθ τον τίτλο του Commandeur des Arts et des Lettres, την υψηλότερη τιμή που δόθηκε σε έναν καλλιτέχνη από τη Γαλλική Δημοκρατία. Το περιοδικό Rolling Stone, στη λίστα με τους 100 μεγαλύτερους καλλιτέχνες όλων των εποχών, την κατατάσσει στο νούμερο σαράντα επτά.

«Ξέρετε, όσο μεγαλώνω βαριέμαι αυτή τη γαμημένη ηλιθιότητα των ανθρώπων. Θέλω να γράφω, να ζω, δε μπορώ να ξοδεύω τη ζωή μου. Έχω δικαίωμα να ζήσω και να δημιουργήσω. Αν θέλω να πω κάτι σε σχέση με όλη αυτή την πολιτική κατάσταση είναι πως δε θα θυσιάσω τη χαρά μου και την αισιοδοξία μου για κανέναν».

Πάτι Σμιθ, 2016 

Πηγές: pattismith.net,billboard.com,rockhall.com,rollingstone.com,poetryfoundation.org,forbes.com,penguinrandomhouse.com,en.wikipedia.org