Η νόσος των λεγεωνάριων και όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε. Όπως μας επισημαίνει η πνευμονολόγος κα Λιαπίκου Αδαμαντία, η νόσος των λεγεωνάριων είναι μια βαριά μορφή πνευμονίας.
Η νόσος αυτή μας απασχόλησε αρκετά το τελευταίο διάστημα. Ο γνωστός ηθοποιός Άκης Σακελλαρίου νοσηλεύτηκε στην εντατική με τη νόσο των λεγεωνάριων. Ο δημοσιογράφος Μάνος Αντώναρος χάθηκε εξαιτίας της συγκεκριμένης νόσου.
Η διακεκριμένη πνευμονολόγος Αδαμαντία Λιαπίκου, με ειδίκευση στις αναπνευστικές λοιμώξεις, Επιμελήτρια στο Νοσοκομείο Σωτήρια, μας μιλάει για όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την επικίνδυνη νόσο.
Νόσος των λεγεωνάριων: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
Umano: Τι είναι η νόσος των λεγεωνάριων και πότε εμφανίζεται; Είναι καινούρια ασθένεια;
Η νόσος των λεγεωνάριων (LD) είναι οξεία λοιμώδης νόσος του αναπνευστικού που προκαλείται από το βακτήριο Legionella pneumophila και εκδηλώνεται με τη μορφή σοβαρής πνευμονίας.
Αναγνωρίστηκε το 1976 μετά από μια επιδημία πνευμονίας σε συνδιάσκεψη της Αμερικανικής Λεγεώνας στη Φιλαδέλφεια. Από τις 182 αναφερθείσες περιπτώσεις, κυρίως άνδρες, οι 29 πέθαναν.
Λίγο αργότερα, ο αιτιολογικός παράγοντας ταυτοποιήθηκε ως gram-αρνητικός βάκιλος και ονομάστηκε Legionella pneumophila και απαντάται μέσα στο νερό ποταμών, λιμνών και ταμιευτήρων, συνήθως σε μικρούς αριθμούς(φυσικά και τεχνητά υδάτινα συστήματα).
Το γένος Legionella έχει τουλάχιστον πενήντα είδη, τα οποία περιλαμβάνουν εβδομήντα διαφορετικούς ορότυπους. Το πιο αντιπροσωπευτικό είδος αποτελεί η Legionella pneumophila, λόγω της ιδιαίτερης παθολογικής σημασίας της.
Η Legionella pneumophila διαφοροποιείται σε 15 υποομάδες. Στην Ευρώπη, η L. pneumophila υποομάδα 1 (sg1) προκαλεί περίπου το 70% των λοιμώξεων από το βακτήριο, ενώ το 20-30% προκαλούνται από άλλες υποομάδες.
Είναι μια σχετικά κοινή αιτία πνευμονίας της κοινότητας (2-15%) και νοσοκομειακής πνευμονίας (10-12%) σε ενήλικες. Στα παιδιά, το L pneumophila είναι επίσης μια σημαντική, αν και σχετικά ασυνήθιστη, αιτία πνευμονίας.
Υπολογίζεται ότι 8.000-18.000 περιπτώσεις νοσήσεων λεγεωνάριων αναφέρονται στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο.
Μεταξύ 2011 και 2015, 29 Ευρωπαϊκές χώρες ανέφεραν 30.532 περιπτώσεις νόσου των λεγεωνάριων στο ECDC (28.188 (92.3%) επιβεβαιώθηκαν και 2,344 (7,7%) πιθανές).
Τέσσερις χώρες (Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία) αντιπροσώπευαν το 70,3% του συνόλου. Η έκβαση της νόσου ήταν γνωστή για 23.164 περιπτώσεις, εκ των οποίων 2.161 (9.3%) πέθαναν1.
Η μεγαλύτερη επιδημία της νόσου των Λεγεωνάριων στον κόσμο συνέβη τον Ιούλιο του 2001 στη Μούρθια της Ισπανίας.
Περισσότερες από 800 ύποπτες περιπτώσεις καταγράφηκαν μέχρι τις 22 Ιουλίου. 636-696 από αυτές τις περιπτώσεις εκτιμήθηκαν και 449 επιβεβαιώθηκαν (έτσι, τουλάχιστον 16.000 άτομα εκτέθηκαν στο βακτήριο) και έξι πέθαναν, ποσοστό θνησιμότητας περίπου 1%.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου 2005, 127 κάτοικοι νοσηλευτικού ιδρύματος στον Καναδά αρρώστησαν με τον L. pneumophila. Μέσα σε μια εβδομάδα, 21 από τους κατοίκους είχαν πεθάνει.
Η πηγή της επιδημίας εντοπίστηκε στους κλιματιστικούς πύργους στη στέγη του γηροκομείου.
Η νόσος των λεγεωνάριων μεταδίδεται μέσω της εισπνοής μικροσκοπικών σταγονιδίων νερού (αερολύματα), τα οποία έχουν διάμετρο μικρότερη από 5 mm, που περιέχουν τα βακτήρια Legionella.
Τα βακτήρια αυτά ζουν στο νερό και πολλαπλασιάζονται όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες. Παραδείγματος χάριν, στάσιμο νερό σε τεχνητά συστήματα νερού με θερμοκρασίες 20°C έως 50°C. Αερολύματα που περιέχουν Legionella μπορούν να δημιουργηθούν, για παράδειγμα, κατά τη ροή του νερού από τη βρύση ή το ντους, μέσω των φυσαλίδων που αναδύονται από το νερό στις πισίνες των spa ή από ορισμένα κλιματιστικά συστήματα.2
Αναλυτικότερα, τα βακτήρια Legionella μπορούν να επιβιώσουν και να πολλαπλασιαστούν :
- Σε ντεπόζιτα και δεξαμενές ζεστού και κρύου νερού
- Στα ιζήματα (βιομεμβράνες) και τις ακαθαρσίες των εσωτερικών επιφανειών σωλήνων και δεξαμενών
- Στις ίνες καουτσούκ και τις φυσικές ίνες σε αντιτριβικούς δακτυλίους και διατάξεις στεγάνωσης
- Σε θερμαντήρες νερού και δεξαμενές ζεστού νερού
- Στις εναποθέσεις αλάτων και τις διαβρώσεις σε σωλήνες, ντους και βρύσες.
Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο δεν έχει αποδειχθεί.
Umano: Ποια είναι τα συμπτώματα που θα πρέπει να προσέξουμε;
Η νόσος των λεγεωνάριων μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε εποχή του χρόνου. Είναι πιο συχνή το καλοκαίρι και το φθινόπωρο. Μπορεί να παρουσιαστεί σε δύο μορφές:
1. Πυρετός Pontiac, που αποτελεί αυτοπεριοριζόμενη λοίμωξη που μοιάζει με γριπώδη συνδρομή
2. Άτυπης πνευμονίας (λοίμωξη των πνευμόνων), με θνητότητα περίπου 5–10%. Δεν νοσούν όλοι όσοι εκτίθενται στη Legionella. Στην ομάδα υψηλού κινδύνου υπάγονται: όλα τα άτομα > 50 ετών, οι καπνιστές, όσοι ευρίσκονται υπό αγωγή με κορτικοστεροειδή, όσοι πάσχουν από χρόνιες πνευμονοπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη, νεοπλασματικά νοσήματα και νεφρική ανεπάρκεια, που έχουν υποστεί μεταμόσχευση οργάνων, άτομα με εξασθενημένο και ευάλωτο ανοσοποιητικό σύστημα.
Γενικά, τα συμπτώματα εκδηλώνονται από δύο έως δέκα ημέρες μετά τη μόλυνση.
Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν έως και τρεις εβδομάδες αργότερα. Η νόσος ξεκινά συνήθως με πυρετό, ρίγη, κεφαλαλγία και μυαλγίες. Στη συνέχεια εμφανίζονται ξηρός βήχας, αιμόπτυση, πόνος στο στήθος και δυσκολία στην αναπνοή που μπορεί να εξελιχθούν σε βαριά αναπνευστική ανεπάρκεια, διασωλήνωση με εφαρμογή μηχανικού αερισμού και θάνατο3.
Η συστηματική συμμετοχή με νευρολογικά και γαστρεντερικά συμπτώματα είναι συνήθης(30-40%). Το ένα τρίτο περίπου των ασθενών παρουσιάζει διάρροια ή εμετό και κοιλιακό άλγος, ενώ οι μισοί ασθενείς περίπου μεταπίπτουν σε σύγχυση ή παραλήρημα.
Στην ακτινογραφία θώρακος τα ευρήματα είναι ποικίλα και μη ειδικά. Ωστόσο, τα πιο συνηθισμένα ευρήματα είναι τα κατά τόπους λοβώδη πυκνωτικά διηθήματα, τα οποία μπορούν να προχωρήσουν σε συρρέουσες πυκνώσεις.
Οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζεται να νοσηλευτούν και να λάβουν θεραπεία με την κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή.
Umano: Είναι, πράγματι, αυτή η νόσος τόσο επικίνδυνη για την υγεία;
Περίπου 1 στους 10 ανθρώπους που αρρωσταίνουν από τη νόσο των Λεγεωνάριων θα πεθάνουν εξαιτίας των επιπλοκών από την ασθένειά τους. Η πνευμονία από Legionella pn. προκαλεί περίπου το 10-12% της νοσοκομειακής πνευμονίας με θνητότητα 40%. Ειδικά, για τους τροφίμους των οίκων ευγηρίας η θνητότητα φτάνει στο 25% 4.
Η θεραπεία της νόσου των Λεγεωνάριων είναι η αντιβιοτική αγωγή. Οι συνιστώμενοι παράγοντες περιλαμβάνουν φθοροκινολόνες, μακρολίδες (κυρίως αζιθρομυκίνη) ή δοξυκυκλίνη. Η νοσηλεία συχνά απαιτείται.
Umano: Θα μας προτείνατε κάποια μέτρα προστασίας;
Σε όποιο σημείο μπορούν να δημιουργηθούν αερολύματα υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης.
Ορισμένα παραδείγματα είναι τα εξής: Ντους και βρύσες, μπανιέρες spa/υδρομασάζ, πύργοι ψύξης και εξατμιστικοί συμπυκνωτές που χρησιμοποιούνται στα κλιματιστικά συστήματα, διακοσμητικά σιντριβάνια, κυρίως σε εσωτερικούς χώρους, προθήκες επίδειξης φαγητών με υγραντήρες, καθώς και άλλες συσκευές διάσπασης νερού σε σταγονίδια και συστήματα νερού με σωλήνες άρδευσης φυτών. 1
- Η κύρια παρέμβαση που δύναται να γίνει είναι η πρόληψη μέσω του ελέγχου του νερού στα υδάτινα συστήματα. Οπουδήποτε υπάρχει πηγή νερού, υπάρχει κίνδυνος: ξενοδοχεία, νοσοκομεία, σχολεία, εργοστάσια, μέσα μεταφοράς, δημόσια κτίρια.
- Τακτική περιβαλλοντική παρακολούθηση. Τακτικός καθαρισμός και απολύμανση πύργων ψύξης, σωληνώσεων δικτύου, καλοριφέρ και κεφαλών των βρυσών και των ντους.
- Σε κτήρια τα σημεία επικινδυνότητας πρέπει να καταγράφονται και να ελέγχονται σε τακτικά διαστήματα. Να εξετάζονται τα σημεία – παροχές δυνητικά επικίνδυνες για παρουσία του μικροβίου – κάθε 6 μήνες. Η μικροβιολογική ανάλυση των δειγμάτων νερού πρέπει να γίνεται σε διαπιστευμένο εργαστήριο.
Το ΚΕΕΛΠΝΟ καταγράφει τα κρούσματα της νόσου μέσω του συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης νοσημάτων και ενημερώνει άμεσα τις αρμόδιες τοπικές υπηρεσίες προκειμένου – όπου είναι απαραίτητο – να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης.
Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιτήρησης της Νόσου των Λεγεωνάριων (ELDSNet) έχει αναλάβει την επιτήρηση της νόσου των λεγεωνάριων.
Ο συντονισμός πραγματοποιείται από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC). Το δίκτυο συνιστούν επιδημιολόγοι και μικροβιολόγοι που έχουν διοριστεί από τις εθνικές υγειονομικές αρχές των χωρών της Ε.Ε. και πολλών άλλων χωρών σε ολόκληρο τον κόσμο. Μέσω του δικτύου αυτού διακινούνται πληροφορίες μεταξύ των χωρών όπου τα άτομα νόσησαν και των χωρών στις οποίες είναι δυνατόν να μολύνθηκαν.
Αναφορές
- Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων. Η νόσος των λεγεωνάριων στην Ευρώπη, 2014. Στοκχόλμη: ECDC, 2016. Διατίθεται στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://ecdc.europa.eu/en/publications/Publications/legionnares-disease-europe-2014.pdf
- Cunha, BA; Burillo, A; Bouza, E (23 January 2016). “Legionnaires disease”. Lancet. 387(10016): 376–85.
- J Beauté , on behalf of the European Legionnaires’ Disease Surveillance Network. Surveillance and outbreak report. Legionnaires’ disease in Europe, 2011 to 2015.
- https://www.cdc.gov/about/facts/cdcfastfacts/legionnaires
Σχετικά άρθρα:
https://umano.gr/megalo-afieroma-sti-noso-alzheimer/
https://umano.gr/megalo-afieroma-gyro-apo-ti-sklirynsi-kata-plakas/
https://umano.gr/kapnisma-oi-vlaveres-epiptoseis-kai-pos-na-to-kopsete/
https://umano.gr/fovies-kai-i-sosti-antimetopisi-tous/
https://umano.gr/prostatevteite-apo-ton-ilio-me-odhgies-giatrou/
https://umano.gr/ti-einai-to-agxos-kai-pos-na-to-antimetopisoume/
Comments are closed.