Nirvana: Το αξέχαστο grunge συγκρότημα

Μία αναδρομή στους Nirvana, το αξέχαστο grunge συγκρότημα που έκανε ένα σύντομο αλλά «ηχηρό» πέρασμα και άφησε το στίγμα του στη διεθνή μουσική σκηνή.

Από τον Βασίλη Δεληβοριά

Οι Nirvana θεωρούνται, από την πλειοψηφία κοινού και κριτικών, ένα από τα πιο σπουδαία και με τη μεγαλύτερη επιρροή συγκροτήματα στην ιστορία της μουσικής. Με έναν ισχυρό ήχο, που περιλάμβανε στοιχεία ροκ εν ρολ, πανκ ροκ, μέταλ και περιληπτικούς στίχους, το συγκρότημα κέρδισε κατευθείαν την προσοχή της ολοένα και πιο απογοητευμένης Generation X.

Είναι εντυπωσιακό πως ακόμα και σήμερα, χρόνια μετά τη διάλυσή τους, οι Nirvana συνεχίζουν να παίζουν ρόλο, να διαμορφώνουν και να επηρεάζουν τη ροκ μουσική. Ποιοι ήταν όμως οι Nirvana; Ποια η δισκογραφία τους και τι οδήγησε στη διάλυσή τους; Ας δούμε μερικά από τα πιο σημαντικά δεδομένα ενός αγαπημένου συγκροτήματος.

Nirvana: Το αξέχαστο grunge συγκρότημα

Η βασική σύνθεση των Nirvana ήταν ο Κερτ Κομπέιν στην κιθάρα και τα φωνητικά, ο Ντέιβ Γκρολ στα ντραμς – ο οποίος αργότερα έγινε frontman των Foo Fighters – και ο Κριστ Νοβοσέλιτς στο μπάσο. Ο Κομπέιν και ο Νοβοσέλιτς ήταν φίλοι από την εφηβεία και τα ιδρυτικά μέλη του συγκροτήματος.

Ο Κερτ Κομπέιν είχε δηλώσει πως διάλεξαν το «Nirvana» σαν όνομα του συγκροτήματος γιατί ήθελαν ένα όνομα αρκετά όμορφο και καλό και όχι πρόστυχο. Ένα βρετανικό ροκ συγκρότημα με το ίδιο όνομα μήνυσε τους Nirvana για δικαιώματα, υποστηρίζοντας πως χρησιμοποιούσαν αυτή την ονομασία από το 1965. Τα δύο συγκροτήματα, τελικά, έφτασαν σε ένα διακανονισμό στο δικαστήριο.

Οι Nirvana ήταν ο ορισμός της grunge μουσικής. Το είδος αυτό έχει προκαλέσει πολλές διαμάχες. Αρκετοί ισχυρίζονται πως δεν θεωρείται καν είδος μουσικής από μόνο του. Άλλοι πάλι είναι φανατικοί υποστηρικτές της grunge, λέγοντας πως πρόκειται για μουσική που περιέχει την αγριάδα της punk, τον πολύ έξυπνο τρόπο που γράφονται τα τραγούδια της ποπ και τον  down-tuned ρυθμό της μέταλ.

Η δισκογραφική εταιρεία Sub Pop, που εδρεύει στο Σιάτλ, ήταν η πρώτη που υπέγραψε συμβόλαιο με τους ανερχόμενους Nirvana στα τέλη της δεκαετίας του ’80. Η ίδια εταιρεία ανακάλυψε αρκετά ακόμα grunge συγκροτήματα, όπως τους Soundgarden και τους Mudhoney.

Πρόκειται για ένα από τα πιο εμπορικά συγκροτήματα όλων των εποχών, έχοντας πουλήσει πάνω από 75 εκατομμύρια δίσκους παγκοσμίως.

Οι Nirvana ηχογράφησαν επίσημα τρία άλμπουμ πριν τη διάλυσή τους – μετά τον θάνατο του Κομπέιν. Αυτά ήταν το Bleach (1989), το Nevermind (1991) και το In Utero (1993). Το Nevermind είναι μακράν το πιο εμπορικό τους άλμπουμ. Σημείωσε πάνω από 30 εκατομμύρια αντίτυπα σε πωλήσεις παγκοσμίως. Στη δεύτερη θέση έρχεται το In Utero, με 15 εκατομμύρια αντίτυπα σε όλο τον κόσμο. Τελευταίο, το ντεμπούτο άλμπουμ τους, Bleach, με δύο εκατομμύρια πωλήσεις στις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τον Κομπέιν, έγραφε συχνά τους στίχους των τραγουδιών του ακριβώς πριν την ηχογράφηση. Δεν τον ενδιέφερε ιδιαίτερα οποιοδήποτε βαθύτερο νόημα πίσω από αυτούς. Ειδικά για το πρώτο τους άλμπουμ, Bleach, είχε πει: «Ας “φωνάξουμε” μερικούς αρνητικούς στίχους και εφόσον δεν είναι σεξιστικοί και δεν γίνονται πολύ ενοχλητικοί, θα είναι εντάξει».

Στα MTV Video Music Awards του 1992, ο Κομπείν είδε δύο πιάνα να στήνονται στη σκηνή. Θεώρησε πως προορίζονται για να παίξει το November Rain, ο Axl Rose – τον οποίο αντιπαθούσε γιατί τον θεωρούσε ομοφοβικό και ρατσιστή –  των Guns N’ Roses. Με τη σκέψη ότι ο Axl επρόκειτο να παίξει, έφτυσε στα πλήκτρα ενός πιάνου. Αργότερα διαπίστωσε πως έφτυσε στο πιάνο το οποίο χρησιμοποίησε ο τιμώμενος καλεσμένος, Έλτον Τζον.

Ο Κερτ Κομπέιν ήταν μεγάλος θαυμαστής του Τζον Λένον. Όταν οι παραγωγοί των τραγουδιών ήθελαν να του υποδείξουν κάτι σχετικά με τα φωνητικά και την ηχογράφηση και εκείνος ήταν αρνητικός, του έλεγαν «Ο Τζον Λένον το έκανε». Και το κόλπο έπιανε κάθε φορά.

Η τελευταία συναυλία των Nirvana πραγματοποιήθηκε στο Μόναχο της Γερμανίας, την 1^η Μαρτίου του 1994. Η υπόλοιπη ευρωπαϊκή περιοδεία εκείνης της χρονιάς ακυρώθηκε. Ο Κερτ Κομπέιν, στις 4 Μαρτίου, βρέθηκε αναίσθητος – λόγω χαπιών και αλκοόλ – στο δωμάτιο του ξενοδοχείου όπου διέμενε στη Ρώμη και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Λίγες ημέρες αργότερα, ξαναβγήκε στην επιφάνεια και η εξάρτησή του από την ηρωίνη. Εκείνο τον καιρό, ο Κομπέιν πείστηκε να πάει σε κέντρο απεξάρτησης. Σε λιγότερο από επτά ημέρες το έσκασε και επέστρεψε στο Σιάτλ. Μία εβδομάδα αργότερα, στις 8 Απριλίου του 1994, βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του στο Σιάτλ, μετά από αυτοτραυματισμό με όπλο.

Τα άλλα δύο μέλη του συγκροτήματος δεν προσπάθησαν να αντικαταστήσουν τον Κερτ Κομπέιν με κάποιον άλλο frontman. Αποφάσισαν να διαλυθούν μετά τον θάνατό του. Ο ντράμερ Ντέιβ Γκρολ βοήθησε στη δημιουργία των Foo Fighters, ενώ ο Κριστ Νοβοσέλιτς έγινε πολιτικός ακτιβιστής και επικεντρώθηκε σε αυτό. Δημιούργησαν, επίσης, έναν οργανισμό, σε συνεργασία με την σύζυγο του Κομπέιν, Courtney Love, για τη διαχείριση όλων των προϊόντων που σχετίζονται με το συγκρότημα.

Πηγές: loudersound.com, diffuser.fm, nme.com, factinate.com, en.wikipedia.org / Κεντρική φωτογραφία: nirvana.com/WITH THE LIGHTS OUT