Η Μονεμβασιά, η αμφιθεατρικά κτισμένη καστροπολιτεία και γενέτειρα του μεγάλου μας ποιητή Γιάννη Ρίτσου, είναι ένα από τα ομορφότερα και ιστορικότερα μέρη της Ελλάδας.

Πρέβεζα: Η ιδανική επιλογή για διακοπές

Ναύπλιο: Ο κοσμοπολίτικος προορισμός της Πελοποννήσου

Καρύταινα: Το ιστορικό χωριό της Αρκαδίας

Στο βράχο της Μονεμβασιάς, φτάνοντας στην τοξωτή απόρθητη πύλη του κάστρου, οι πρώτες σκέψεις που έρχονται στο μυαλό του κάθε ταξιδιώτη είναι πως, περνώντας την πύλη, ξεκινάει ένα ταξίδι στο χρόνο. Πράγματι, έτσι είναι! Τα κάστρα, τα τείχη, τα λιθόστρωτα σοκάκια, η πανοραμική θέα της θάλασσας μας ταξιδεύουν στην ιστορία. Στην ιστορία της Μονεμβασιάς, η οποία ξεκίνησε πριν από 8.000 χρόνια περίπου.

Ο βράχος της Μονεμβασιάς δημιουργήθηκε από σεισμό

Μονεμβασιά: Η αμφιθεατρικά κτισμένη καστροπολιτεία

Ελάτε και εσείς στην παρέα μας στο Facebook, κάνοντας like στη σελίδα μας.

Η «Μινώα Άκρα» όπως την περιγράφει ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας, βρισκόταν κοντά στην αρχαία Επίδαυρο Λιμηρά. Ένας τρομακτικός σεισμός που έλαβε χώρα το 375 μ.Χ. ταρακούνησε τα παράλια της Λακωνίας και ιδιαίτερα την περιοχή της Επιδαύρου Λιμηράς. Ο σεισμός προξένησε βιβλικές καταστροφές και μετέτρεψε τη Μινώα Άκρα σε νησί, στη γνωστή μας Μονεμβασιά.

Το όνομα προέρχεται από τη φράση «μόνη έμβαση» ή «μόνη εμβασία» διότι διέθετε μία μόνο είσοδο. Παρεμφερής τύπος του ονόματος Μονεμβασιά είναι και το Μονοβασιά. Αργότερα οι Φράγκοι την αποκαλούσαν Μαλβουαζί και οι Βενετοί Μαλβάζια.

Η δημιουργία της αμφιθεατρικά κτισμένης καστροπολιτείας

Μονεμβασιά: Η αμφιθεατρικά κτισμένη καστροπολιτεία

Το 375 μ.Χ. η χερσόνησος Μινώα Άκρα μεταβλήθηκε σε νησίδα. Τρία χρονικά στη Βυζαντινή ιστορία αναφέρονται στην κτίση της Μονεμβασιάς. Σαν χρονολογία κτίσης της Μονεμβασιάς αναφέρουν το έκτο έτος της βασιλείας του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μαυρικίου (582-602μ. Χ.), δηλαδή το έτος 588 μ.Χ. Στο χρονικό του Φραντζή αναφέρεται πως οι Έλληνες χριστιανοί, διωκόμενοι από τους Αβάρους, κατέφυγαν και έκτισαν σπίτια στο βράχο το έτος 589 μ.Χ. Δεν αποκλείεται όμως η κτίση της Μονεμβασιάς να ξεκίνησε νωρίτερα, το 395 μ.Χ.

Μονεμβασιά: Η αμφιθεατρικά κτισμένη καστροπολιτεία

Ο βράχος της Μονεμβασιάς έχει ύψος 300μ. και η περίμετρός του είναι 3.600μ.

Η Μονεμβασιά ενώνεται με τη ξηρά με μία στενή γέφυρα. Η πρώτη γέφυρα κατασκευάστηκε τον 7ο-8ο αιώνα και ήταν ξύλινη. Στη Β΄ Ενετοκρατία (1464-1540) ανακατασκευάστηκε σε πέτρινη, η οποία αντικαταστάθηκε το 1889 με την παρούσα γέφυρα.

Τα τείχη της Μονεμβασιάς κατασκευάστηκαν από τους Βυζαντινούς και υπέστησαν διάφορες τροποποιήσεις στη Β΄ Ενετοκρατία λόγω της ανακάλυψης των πυροβόλων όπλων. Τροποποιήσεις έγιναν και επί Τουρκοκρατίας. Τα θαλάσσια τείχη της πόλης είναι βυζαντινά και έχουν μήκος 500μ. και ύψος 60μ. Τα ανατολικά και δυτικά τείχη έχουν μήκος 200μ. και κυμαινόμενο ύψος 20-30μ. Δέχτηκαν μετατροπές κατά τη Β’ Ενετοκρατία.

Η τοξωτή απόρθητη πύλη του κάστρου δεν παραβιάστηκε ποτέ στην ιστορία της σε μάχη με όπλα.

Στο μέσο περίπου του τείχους υπάρχει πύλη με διέξοδο στη θάλασσα όπου ήταν η αποβάθρα της πόλης και είναι γνωστή με το όνομα Πορτέλλο.

Η ιστορία της Μονεμβασιάς

Η Μινώα Άκρα ήταν η πρώτη περιοχή στις νοτιοανατολικές ακτές της Επαρχίας Επιδαύρου Λιμηράς που κατοικήθηκε πριν από 8.000 χρόνια (6.000-3.500 π.Χ.). Αντίστοιχη νεολιθική εγκατάσταση στις δυτικές ακτές της Επιδαύρου Λιμηράς παρατηρήθηκε και στην Ελαφόνησο.

Η Μονεμβασιά, εκτός των άλλων, χρησιμοποιήθηκε σαν ενδιάμεσος σταθμός στα υπερπόντια ταξίδια των στόλων, κατά την πρώιμη χαλκοκρατία. Φαίνεται επίσης να συνδέεται με το λαμπρό μινωικό πολιτισμό, ιδιαίτερα κατά το 1700-1600 π.Χ. Τέλος, οι ανασκαφές του 1956 προσδιόρισαν την ύπαρξη και ακμαίου μυκηναϊκού κέντρου.

Εκτός της καστροπολιτείας της Μονεμβασιάς, υπάρχουν διάσπαρτα στην περιοχή και άλλα σημαντικά μνημεία που χρονολογούνται από τους προϊστορικούς χρόνους έως και τους νεότερους.  

Η αρχαία Επίδαυρος Λιμηρά, η βυθισμένη πόλη του αρχαίου Ασωπού στην Πλύτρα, τα ερείπια του Ζάρακα, τα τείχη των αρχαίων Κυφάντων, το Λαξευτό Ασκληπιείο στο Κυπαρίσσι, το Παλαιόκαστρο στα Παπαδιάνικα και το κάστρο του Μεσοχωρίου είναι τα σημαντικότερα από αυτά. Οι περισσότερες από αυτές τις τοποθεσίες περιγράφονται στο έργο του αρχαίου περιηγητή Παυσανία.

Μονεμβασιά, η αμφιθεατρικά κτισμένη καστροπολιτεία

Η Μονεμβασιά βρίσκεται στο ΝΑ άκρο του νομού Λακωνίας και έχει έδρα τους Μολάους που απέχουν 70 χλμ. από τη Σπάρτη. Αποτελείται από την Κάτω Πόλη, η οποία κατοικείται μέχρι σήμερα και την Άνω Πόλη που είναι ακατοίκητη. Και οι δύο οικισμοί δεν είναι ορατοί από την ξηρά. Αρκετοί από τους κατοίκους στις αρχές του 20ου αιώνα εγκαταστάθηκαν στην Γέφυρα, ένα νέο οικισμό ακριβώς απέναντι από το βράχο.

Η Μονεμβασιά προσφέρει πλούσια δείγματα αρχιτεκτονικής που συνθέτουν παλαιά στοιχεία με νεότερες τεχνοτροπίες.

Τα τείχη και το κάστρο εντυπωσιάζουν και τον πιο δύσκολο επισκέπτη. Τα βυζαντινά καλντερίμια, οι καμάρες, τα στενά δρομάκια, οι πέτρινοι ξενώνες, οι σαράντα εκκλησίες είναι μερικά από τα ειδυλλιακά σημεία της Μονεμβασιάς.  

Εντός της Καστροπολιτείας δεν κυκλοφορούν οχήματα.

Ο κλάδος του τουρισμού, τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει μία σταθερή ανάπτυξη. Μικρές και μεσαίες μονάδες φιλοξενίας, ξενοδοχεία και επιπλωμένα ενοικιαζόμενα δωμάτια, δημιουργούνται στην Μονεμβασιά αλλά και σε όλους τους παραλιακούς οικισμούς.

Τα τελευταία χρόνια, γίνονται από τον Δήμο προσπάθειες για την ένταξη της Μονεμβασιάς στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Μονεμβασιά: Η αμφιθεατρικά κτισμένη καστροπολιτεία

Η Αγία Σοφία στην Πάνω Πόλη της Μονεμβασιάς

Αποτελεί ένα από τα ωραιότερα μνημεία – οκταγωνικού τύπου – της Βυζαντινής αρχιτεκτονικής. Σε ολόκληρη την Ελλάδα υπάρχουν μόνο οκτώ ναοί του τύπου αυτού. Η εκκλησία χτίστηκε κατά τη διάρκεια της παραμονής του Ανδρόνικου Β΄ στη Μονεμβασιά, σε ανάμνηση της περίφημης Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Κατά τη Β΄ Ενετοκρατία προστέθηκε στη δυτική πλευρά νάρθηκας με δύο ορόφους και με οικόσημο που φέρει τη χρονολογία ΜCCCCC XXV (1525). Κατά την Τουρκοκρατία μετατράπηκε σε τζαμί.

Το ξακουστό κρασί Μαλβάζια της Μονεμβασιάς

Η Μονεμβασιά έγινε γνωστή σε ολόκληρο τον Μεσαίωνα και για το ξακουστό κρασί της. Αρχικά, ονομάστηκε μονοβασιά και μονοβασά και αργότερα μετονομάστηκε από του Ενετούς – που το διέδωσαν ευρύτατα – μαλβάζια. Στην Ευρώπη ήταν ευρύτατα γνωστό. Ο Σαίξπηρ το αναφέρει με το όνομα malmsey (Ριχάρδος Γ’, πρώτη πράξη, τέταρτη σκηνή).

Μάλιστα, το 2010 αναγνωρίστηκε ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.).

Φωτογραφίες: monemvasia.gr, Νίκος Βατιμπέλας / Πηγές: Βιβλ. Εκδόσεις ΜΕΝΤΗ: Μονεμβασιά, η Λουλουδοκοίμητη Καστρονησούπολη του Νότου – Κώστας Σπ. Μέντης,monemvasia.gr

Comments are closed.