Μαίρη Σελέστ: Το μυστήριο του εγκαταλελειμμένου πλοίου

Μαίρη Σελέστ, το μυστήριο του εγκαταλελειμμένου πλοίου. Οι δέκα επιβαίνοντές του εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς ενώ τα υπάρχοντά τους καθώς και το φορτίο του πλοίου παρέμειναν άθικτα.

Από την Μαριλένα Βλάχου

Το βρετανο-αμερικανικό πλοίο Μαίρη Σελέστ  βρέθηκε εγκαταλελειμμένο τον Δεκέμβριο του 1872, κοντά στα νησιά Αζόρες της Πορτογαλίας. Το εμπόρευμα το πλοίου αλλά και τα προσωπικά υπάρχοντα των επιβαινόντων βρέθηκαν άθικτα. Η τύχη τους όμως παραμένει ένα μυστήριο. Ένα ναυτικό μυστήριο που προβληματίζει τους μελετητές μέχρι σήμερα.

Το πλοίο Άμαζον που μετονομάστηκε σε Μαίρη Σελέστ

Η ιστορία του πλοίου ξεκινάει το 1861. Κατασκευάστηκε στη Νέα Σκωτία με την ονομασία Άμαζον. Το πλοίο κάθε άλλο παρά «καλότυχο» ήταν αφού αντιμετώπισε μία σειρά από διάφορες κακουχίες. Κυριότερη, η πρόσκρουση σε ξέρα το 1867 μετά από μία καταιγίδα. Το πλοίο ήταν σε άθλια κατάσταση και εγκαταλείφθηκε από τους ιδιοκτήτες του. Το 1868 αγοράστηκε από νέους επιχειρηματίες, απέκτησε αμερικανική κυριότητα και πήρε την ονομασία Μαίρη Σελέστ.

7 Νοεμβρίου 1872: To Μαίρη Σελέστ ξεκινάει το ταξίδι

Στις 7 Νοεμβρίου 1872, το Μαίρη Σελέστ ξεκίνησε από την Νέα Υόρκη, με προορισμό τη Γένοβα της Ιταλίας.  Στο πλοίο επέβαινε ο καπετάνιος του πλοίου, Μπένζαμιν Μπριγκς, η σύζυγός του Σάρα και η δύο ετών κόρη τους, Σοφία. Μαζί τους ήταν και επτά μέλη του πληρώματος. Σε επιστολή προς τη μητέρα του, λίγο πριν το ταξίδι, ο καπετάνιος δηλώνει εξαιρετικά ικανοποιημένος με το πλοίο και το πλήρωμα. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Μπένζαμιν Μπριγκς ήταν ένας έμπειρος καπετάνιος.

Το φορτίο του Μαίρη Σελέστ ήταν 1.701 βαρέλια μετουσιωμένης αλκοόλης (σ.σ. γνωστή και σαν μπλε οινόπνευμα) με προορισμό τη Γένοβα.

5 Δεκεμβρίου 1872: Το Μαίρη Σελέστ βρίσκεται εγκαταλελειμμένο

Σε λιγότερο από ένα μήνα, στις 5 Δεκεμβρίου του 1872, το διερχόμενο καναδέζικο πλοίο Dei Gratia είδε το Μαίρη Σελέστ περίπου 400 μίλια ανατολικά των Αζορών. Το πλοίο φαινόταν να πλέει στη θάλασσα κανονικά χωρίς όμως κανένα σημάδι οποιουδήποτε μέλους του πληρώματος.

Φτάνοντας το πλήρωμα του Dei Gratia  στο πλοίο, παρατήρησαν πως ήταν φαινομενικά «άθικτο». Τα εμπορεύματα καθώς και όλα τα υπάρχοντα των επιβαινόντων του πλοίου βρίσκονταν εκεί. Το ίδιο ίσχυε για το φαγητό και το νερό. Έλειπε μόνο η σωσίβια λέμβος του πλοίου. Η πρώτη εκτίμηση ήταν πως το πλοίο είχε εγκαταλειφθεί γρήγορα για κάποιο άγνωστο λόγο. Σύμφωνα με την τελευταία καταχώριση στο ημερολόγιο του πλοίου στις 25 Νοεμβρίου, αντιμετώπιζαν έντονα καιρικά φαινόμενα.

Κανένας από όσους επέβαιναν στο πλοίο δεν έδωσε ποτέ σημάδια ζωής.

Τα μέλη του πληρώματος από το Dei Gratia ταξίδεψαν με το Μαίρη Σελέστ στο Γιβραλτάρ. Εκεί οι βρετανικές αρχές διενήργησαν έρευνα, η οποία τελικά δεν οδήγησε κάπου.

Μαίρη Σελέστ: Το μυστήριο του εγκαταλελειμμένου πλοίου

Οι ακροάσεις του δικαστηρίου άρχισαν στις 17 Δεκεμβρίου 1872 στο Γιβραλτάρ.  Στις ακροαματικές εισηγήσεις, οι αξιωματικοί του δικαστηρίου εξέτασαν διάφορες θεωρίες. Μερικές από αυτές ήταν η ανταρσία του πληρώματος, η πειρατεία, συνωμοσία με σκοπό την ασφαλιστική απάτη κ.ά. Δεν υπήρξαν πειστικά στοιχεία για να υποστηρίξουν αυτές τις θεωρίες.

Στις 23 Δεκεμβρίου, ο  εισαγγελέας του δικαστηρίου διέταξε την εξέταση του πλοίου. Μέσα στα ευρήματα της έρευνας ήταν και «ίχνη» υποτιθέμενου αίματος στο σπαθί του καπετάνιου. Η έρευνα στάλθηκε στο Συμβούλιο Εμπορίου του Λονδίνου, με το συμπέρασμα ότι το πλήρωμα είχε πάρει το εμπόρευμα (σ.σ. αψηφώντας την ύπαρξη του εμπορεύματος) και δολοφόνησε τον καπετάνιο και την οικογένειά του.

Οι θεωρίες του εισαγγελέα περί ανταρσίας και δολοφονίας καταρρίφθηκαν από την επιστημονική ανάλυση των λεκέδων που βρέθηκαν στο σπαθί και έδειξαν ότι δεν ήταν αίμα. Καθώς επίσης και από το εμπόρευμα του πλοίου που ήταν άθικτο, μαζί με άλλα πολύτιμα προσωπικά αντικείμενα.

Το δικαστήριο απελευθέρωσε διστακτικά το Μαίρη Σελέστ από τη δικαιοδοσία του στις 25 Φεβρουαρίου 1873.

Υποθέσεις και θεωρίες

Ο αδιάφορος χαρακτήρας των ακροάσεων προκάλεσε εικασίες ως προς τη φύση του μυστηρίου, που περιπλέχτηκαν από ψευδείς λεπτομέρειες και φαντασία. Το μυστήριο του πλοίου Μαίρη Σελέστ συγκέντρωσε κάποια προσοχή, αλλά έγινε διάσημο το 1884 με το βιβλίο του συγγραφέα Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, “J. Habakuk Jephson’s Statement“. Στο βιβλίο υπάρχει μια σύντομη ιστορία για κάποιον επιζώντα ενός πλοίου, ο οποίος αφηγείται πώς επιβίωσε από την ανταρσία ενός πρώην σκλάβου που ζητούσε εκδίκηση, σκοτώνοντας όλους τους επιβάτες. Ο Ντόιλ, εμπνευσμένος από την ιστορία του Μαίρη Σέλεστ, έδωσε το ίδιο όνομα στο πλοίο του βιβλίου του. Αυτό ήταν καθαρά μυθοπλασία, ήταν όμως και το φυτίλι που πυροδότησε πολλές θεωρίες.

Οι θεωρίες κυμαίνονταν από την πειρατική επίθεση και την ανταρσία, μέχρι την επίθεση από γιγαντιαίο χταπόδι ή άλλο θαλάσσιο τέρας κ.ά. Αυτές οι θεωρίες φαίνονται βέβαια απίθανες καθώς δεν υπήρχαν στο πλοίο ενδείξεις βίας ή έλλειψη φορτίου.

Η επιστημονική κοινότητα αποδέχεται κυρίως τις εξής θεωρίες:

Λάθος εκτίμηση του καπετάνιου. Είναι μία από τις επικρατέστερες θεωρίες. Στο πλοίο είχε βρεθεί μία ποσότητα νερού, περίπου ενός μέτρου. Εκτιμάται πως ο καπετάνιος λανθασμένα πίστεψε πως το πλοίο του είχε πάρει πάρα πολύ νερό και επρόκειτο να βυθιστεί. Αυτή η θεωρία υποστηρίχθηκε από το γεγονός ότι η ηχητική ράβδος – που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της ποσότητας νερού – βρέθηκε στο κατάστρωμα, υποδηλώνοντας ότι είχε χρησιμοποιηθεί λίγο πριν εγκαταλειφθεί το πλοίο.

Επιπλέον, μία από τις αντλίες του πλοίου ήταν αποσυναρμολογημένη. Μια ελαττωματική ανάγνωση της ράβδου και μια αναποτελεσματική αντλία θα μπορούσαν εύλογα να οδηγήσουν τον καπετάνιο να πιστέψει ότι το πλοίο ήταν επικίνδυνο και διέταξε την εγκατάλειψή του.

Η έκρηξη. Ένα άρθρο που γράφτηκε στις 24 Ιανουαρίου 1886 επέστησε την προσοχή σε μια περίπτωση όπου ένα πλοίο που μετέφερε μετουσιωμένη αλκοόλη, παρόμοιο φορτίο με του Μαίρη Σελέστ, είχε υποστεί μία έκρηξη. Η έλλειψη ζημιών όμως και η γενικά καλή κατάσταση του φορτίου του Μαίρη Σελέστ αποδυνάμωσε αυτή τη θεωρία.

Το 2006 πραγματοποιήθηκε ένα πείραμα για το Channel Five από τον χημικό Andrea Sella του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, τα αποτελέσματα του οποίου οδήγησαν στην αναβίωση της θεωρίας της έκρηξης, η οποία όμως ήταν πιθανό να μην προκάλεσε φωτιά ή ζημιές.

Το πλοίο Μαίρη Σελέστ δεν ήταν το μόνο πλοίο-φάντασμα

Η περίπτωση του Μαίρη Σελέστ δεν ήταν η πρώτη αναφερθείσα περίπτωση που ένα πλοίο-φάντασμα βρέθηκε περίεργα στην ανοιχτή θάλασσα. Ο Ρούπερτ Γκουλντ, αξιωματικός του ναυτικού και ερευνητής ναυτικών μυστηρίων, απαριθμεί και άλλα τέτοια περιστατικά μεταξύ του 1840 και του 1855.

Παρ’ όλα αυτά, η ιστορία του τράβηξε περισσότερο το ενδιαφέρον. Έχουν γυριστεί αρκετά ντοκιμαντέρ, ταινίες και έχουν γραφεί πολλά βιβλία και θεατρικά έργα γύρω από αυτό. Το όνομα Μαίρη Σελέστ έγινε συνώνυμο μίας ανεξήγητης εγκατάλειψης.

Κεντρική φωτογραφία: Unconfirmed, possibly Honore Pellegrin (1800–c.1870). This speculative attribution is suggested in Paul Begg Mary Celeste The Greatest Mystery of the Sea. Longmans Education Ltd, Harlow (UK) 2007. Plate 2 Public domain – Πηγές: Documentary-The True Story of Mary Celeste, history.com, britannica.com,en.wikipedia.org