Η Ακροδεξιά στην Ευρώπη

Από τον Διονύση Μπαλτζή

Πριν από περίπου είκοσι χρόνια είχε πέσει στα χέρια μου μια μελέτη σχετικά με τα ακροδεξιά κόμματα ανά την Ευρώπη. Δυστυχώς, δε θυμάμαι ούτε τον τίτλο της έρευνας ούτε τον συγγραφέα καθώς είναι κάπου καταχωνιασμένη στην Αθήνα.

Όπως και να ‘χει, αυτή η έρευνα έδινε μια αρκετά λεπτομερή εικόνα σχετικά με διάφορα ακροδεξιά, νεοφασιστικά και νεοναζιστικά κόμματα καθώς και περιστατικά όπου συμμετείχαν σ’ επιθέσεις – κυρίως κατά μεταναστών (μεταξύ αυτών κι Ελλήνων).

Εκεί φυσικά γινόταν λόγος και για τη Λέγκα του Βορρά και τις σχέσεις μελών με το νεοφασιστικό κόμμα (MSI). Το MSI ιδρύθηκε από μέλη της κυβέρνησης του Μουσολίνι και υποστηρικτές του μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

To 1995 o Μπερλουσκόνι άνοιξε τις πόρτες στα δύο αυτά κόμματα. Τελικά το δεύτερο διαλύθηκε ενώ το πρώτο πλέον είναι στην κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον πρόεδρό του.

Το νεοφασιστικό MSI μοιραζόταν το ίδιο σήμα με διαφορετικά χρώματα με το Εθνικό Μέτωπο του Le Pen. Η κόρη του Le Pen, πήρε τα ηνία από τον πατέρα της. Εκσυγχρόνισε το κόμμα και τη ρητορική. Έφτασε αρκετά κοντά στο να διεκδικήσει την προεδρία της Γαλλίας.

Στη Σουηδία η άνοδος του κόμματος των Σουηδών Δημοκρατών στις τελευταίες εκλογές τάραξε τα νερά. Μια χώρα που είναι γνωστή για την ανεκτικότητά της, το κοινωνικό κράτος της και την ένταξη των μεταναστών στη Σουηδική κοινωνία. Οι Σουηδοί Δημοκράτες ξεκίνησαν ως ένα εθνικιστικό κόμμα που προπαγάνδιζε την υπεροχή της Λευκής φυλής.

Και τέλος, ας μη ξεχνάμε φυσικά και την ελληνική περίπτωση. Η Χρυσή Αυγή είναι τρίτο κόμμα.

Υπάρχουν και μέλη σε μεγάλο κόμμα που προέρχονται από τον εθνικιστικό χώρο με ιστορία διασύνδεσης με νοσταλγούς της χούντας και αντισημίτες.

Όλα αυτά συμβαίνουν ενώ η Ευρώπη – παρά τα προβλήματά της – γνωρίζει πρωτοφανή περίοδο ευημερίας και ειρήνης. Ο πόλεμος έχει τελειώσει εδώ και εβδομήντα τρία χρόνια. Βγαίνοντας από τον πιο καταστροφικό πόλεμο που γνώρισε ο άνθρωπος με ένα Ολοκαύτωμα και δύο ατομικές βόμβες να δείχνουν το μέγεθος και τη μαζικότητα της κτηνωδίας στην οποία είμαστε ικανοί να φτάσουμε.

Και παρ’ ότι ο φασισμός και ο ναζισμός νικήθηκαν, μήπως έπαψε να υπάρχει ακροδεξιά;

Φυσικά όχι! Ούτως ή άλλως δε γίνεται να μην υπάρχει αφού ο εθνικισμός είναι ένα παρακλάδι της Γαλλικής Επανάστασης μαζί με το φιλελευθερισμό. Η εκλογική του δύναμη μειώθηκε, ο κόσμος άρχισε ν’ αλλάζει και να γίνεται πιο δεκτικός σε νέες ιδέες όμως η ακροδεξιά ήταν εκεί.

Βρήκε πρόσφορο έδαφος με την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου. Η ακροδεξιά ήταν ανέκαθεν αντι-κομμουνιστική και ο Ψυχρός Πόλεμος έδωσε μια καλή ευκαιρία να καμουφλαριστούν πίσω από το προσωπείο αυτό. Έτσι, λοιπόν, εντάχθηκαν κυρίως σε κεντροδεξιά σχήματα.

Το να μιλάς το ’70 κατά των μεταναστών ή για την υπεροχή απέναντι στους ξένους ήταν πράγματι μειοψηφικό.

Ούτως ή άλλως οι περισσότεροι μετανάστες ήταν από τη Νότια Ευρώπη και πήγαιναν να δουλέψουν στη Βόρεια Ευρώπη. Ίδια κουλτούρα, ίδιο θρήσκευμα (διαφορετικό δόγμα), ίδιο χρώμα. Υπήρχαν περιστατικά διακρίσεων ακόμα και βίας απέναντί τους αλλά ήταν από περιθωριακές ομάδες.

Όμως ο κομμουνισμός έπεσε, ο κόσμος έγινε πιο ανοιχτός. Η Εκκλησία άρχισε να χάνει δύναμη και ισχύ, τα υλικά αγαθά άρχισαν να υπάρχουν σε αφθονία, η ανεργία υποχώρησε και ο κόσμος καλυτέρευσε την κοινωνική του θέση.

Η Ευρώπη από Οικονομική Ένωση προσπάθησε να γίνει μια ενιαία οντότητα, όχι με πολύ μεγάλη επιτυχία, προσπαθώντας να τερματίσει τέσσερις αιώνες εθνικών συγκρούσεων, όμως ο κόσμος δεν ήταν έτοιμος γι’ αυτές τις αλλαγές. Και οι αλλαγές έγιναν αρκετά γρήγορα ώστε να μην καταφέρουν ν’ αφομοιωθούν. Μέσα σε όλα αυτά άρχισαν να αλλάζουν και οι πόλεις μας.

Η ευημερία της Δύσης άρχισε να προσελκύει μετανάστες από τις φτωχότερες περιοχές του πλανήτη οι οποίοι διακινδύνευαν αρκετές φορές τα πάντα για να ζήσουν μια καλύτερη ζωή.

Τα μεταναστευτικά αυτά ρεύματα συνεχίστηκαν καθώς – εκτός της φτώχειας – σε αρκετά μέρη υπήρχαν ανελεύθερα καθεστώτα, πολεμικές συγκρούσεις ή διώξεις λόγω θρησκείας ή καταγωγής. Και παρ’ ότι οι μετανάστες από την Ανατολική Ευρώπη αντιμετώπισαν πολλές φορές τη μισαλλοδοξία, αρκετοί απ’ αυτούς κατάφεραν να ενταχθούν ομαλά στην κοινωνία που διέμεναν.

Όμως η Δύση ξαφνικά άρχισε να δέχεται και άτομα τελείως ξένα και σε αρκετά μεγάλους αριθμούς. Κι εκεί ήταν που η Δύση άρχισε να συντηρητικοποιείται περισσότερο.

Σα να μην έφτανε αυτό, δύο γεγονότα θα άλλαζαν τελείως τον κόσμο. Η επίθεση στους Δίδυμους Πύργους και η οικονομική κρίση του 2008. Το πρώτο έπαιξε το ρόλο του γιατί άνοιξε μια κερκόπορτα ριζοσπαστικοποίησης μουσουλμάνων μεταναστών δεύτερης και τρίτης γενιάς. Οι οποίοι στο πρόσωπο της Δύσης άρχισαν να βλέπουν έναν εχθρό που ήθελε να πατάξει τη θρησκεία τους.

Το 2008 κλόνισε τη Δύση καθώς οι οικονομικές ανισότητες αυξήθηκαν. Το ποσοστό αύξησης των μισθών είναι αρκετά χαμηλό δημιουργώντας μια αβεβαιότητα απέναντι στο status quo αλλά και στους μετανάστες που μπορούσαν εύκολα να παίξουν το ρόλο του αποδιοπομπαίου τράγου. Συν τοις άλλοις, η δημιουργία μιας πολιτικής ορθότητας έφτασε σε τέτοια σημεία που έκανε ανθρώπους να νιώθουν ως εγκληματίες ακόμα και για πράγματα που δεν είχαν ως στόχο να θίξουν μία κοινωνική ομάδα.

Και η ακροδεξιά μεταλλάχτηκε. Πλέον δεν είναι αντισημιτική – γιατί το Ισραήλ είναι το μόνο δυτικό κράτος στη Μέση Ανατολή που αντιστέκεται στο μουσουλμανικό επεκτατισμό.

Δεν είναι ούτε καν ανοικτά ομοφοβική, δεν έχει στενές σχέσεις με την Εκκλησία. Ακούει r’n’b και μουσική μαύρων. Δεν έχει ξυρισμένα μαλλιά, flyers και γκέτες. Ντύνεται όπως όλοι οι άλλοι. Δε λέει για υπεροχή της λευκής φυλής ούτε καν θέλει μια λευκή Ευρώπη. Θέλει όμως περιορισμό στους μετανάστες. Θέλει κάποια κοινωνικά στεγανά που αποτελούν τη ταυτότητά της. Κι εκεί είναι το παιχνίδι και η παγίδα που πέσαμε μέσα.

Το πως θα βγούμε από αυτή την παγίδα και θα κερδίσουμε το παιχνίδι όσοι θέλουμε να ζούμε σε μια ανοικτή κοινωνία, χωρίς διακρίσεις, μισαλλοδοξία και ρατσισμό, θα γίνει μόνο όταν αναγνωρίσουμε πως πράγματι υπάρχει πρόβλημα.

Όταν αναγνωρίσουμε το πρόβλημα, ακούσουμε ακόμα και τον μη προνομιούχο για το πως αισθάνεται και την αβεβαιότητα που νιώθει, τότε ίσως καταφέρουμε να ξανακερδίσουμε το παιχνίδι. Για την ώρα χάνουμε και δε διαφαίνεται νίκη στον ορίζοντα.

* Στείλτε μας τα κείμενά σας προς δημοσίευση μαζί με το ονοματεπώνυμό σας και μία φωτογραφία στο email  reporter@umano.gr

Σχετικά άρθρα:

https://umano.gr/oh-mikre-esy-anaxie-kallitexnh/ 
https://umano.gr/sto-idio-ergo-theates/ 
https://umano.gr/to-elliniko-tragoudi-exei-gera-themelia/ 
https://umano.gr/makedonia-patriotismos-kai-alytrotismos/