Η Λαίδη Μακμπέθ είναι όλα τα λεφτά

Από την Ειρήνη Αγγελίδου

Έτυχε πρόσφατα να ξανακούσω μια καταπληκτική ηχογράφηση της τραγωδίας Μακμπέθ του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ. Με τον Τζέιμς Μάρστερς και την Τζόαν Κίλμερ στους ρόλους του ομώνυμου χαρακτήρα και της συζύγου του, Λαίδη Μακμπέθ.

Για τους αμύητους στη θεατρική τέχνη, το έργο αφορά έναν Σκοτσέζο ευγενή, τον Μακμπέθ. Τρεις μάγισσες προφήτεψαν πως θα γίνει “χαλίφης στη θέση του χαλίφη” ή στο πιο ευρωπαϊκό πρότυπο “βασιλιάς στη θέση του βασιλιά”.

Για αυτό το λόγο, αποφάσισε να δώσει στην τύχη του ένα (μα)χεράκι βοηθείας και να σκοτώσει το νόμιμο βασιλιά, έναν κακομοίρη που τον είχε και σε υπόληψη…

Με τέτοιους φιλικούς υπηκόους τι τους θέλεις τους εχθρούς; Φυσικά, η φιλόδοξη γυναίκα του άλλο που δεν ήθελε και τον έσπρωξε κυριολεκτικά στο να διαπράξει τον φόνο. Η Λαίδη Μακμπέθ είναι όλα τα λεφτά.

Είναι ωραίο έργο να το διαβάζεις. Δε συγκρίνεται όμως με το να ακούς ή να βλέπεις να ζωντανεύουν τέτοιοι αδίστακτοι χαρακτήρες μπροστά στα μάτια σου.

Στην Πράξη 1, σκηνή 5, όταν κάνει την πρώτη της είσοδο, δύο διαδοχικά γεγονότα αποκαλύπτουν την αδίστακτη φιλοδοξία που είναι η κινητήριος δύναμη πίσω από τον χαρακτήρα της. Το πρώτο είναι το γράμμα που φτάνει από τον σύζυγό της. Αυτό περιγράφει λεπτομερώς τις προφητείες των μαγισσών για την μελλοντική βασιλεία του.

Αντί να υποθέσει ότι ο βασιλιάς Ντάνκαν και οι γιοι του θα μπορούσαν να πεθάνουν από φυσικά αίτια ή από μάχη, όπως πιθανότατα θα έκανε το μέσο μεσαιωνικό μυαλό, χρησιμοποιεί την προφητεία ως αφορμή για να κάνει ό, τι περνά από το χέρι της να περάσει στα χέρια του συζύγου της η απόλυτη βασιλική εξουσία.

Λίγο αφότου λαμβάνει το γράμμα, καταφτάνει ένας αγγελιοφόρος για να της πει πως κατέφτασε ο βασιλιάς Ντάνκαν και ο γιος του. Άλλο που δε θέλει η “συμπαθέστατη” λαίδη να αρχίσει να καταστρώνει ένα διαβολικό σχέδιο δολοφονίας. Για να προετοιμαστεί, ψέλνει και μια χαρωπή επίκληση προς όλα τα διαβολικά πνεύματα να της κάνουν καμία επισκεψούλα και να την βοηθήσουν να ξεφορτωθεί την “μαλθακή” γυναικεία φύση της. Να την κάνουν σκληρότερη και από άντρα, ώστε να μπορέσει να σχεδιάσει τη δολοφονία χωρίς τύψεις.

Και για να το πετύχει αυτό, απαρνιέται τη μητρότητα και την πιθανότητα να δώσει στον άντρα της ένα νόμιμο διάδοχο.

ΔΥΟ ΛΕΠΤΑ! Ποιος ο λόγος να αρχίσει όλο αυτό το πανηγύρι ενώ δε θα έχουν απογόνους; Βρήκαν το ελιξίριο της νεότητας και δε μας το είπαν;

Βέβαια, υπάρχει η θεωρία πως ίσως η Λαίδη Μακμπέθ έχασε ένα παιδί πριν αρχίσει το έργο και πάσχει από επιλόχειο κατάθλιψη. Ή ότι είναι στείρα. Για να λέμε και του στραβού το δίκιο, κι ο Μακμπέθ μπορεί να μην είχε τη δυνατότητα να της χαρίσει ένα παιδί.

Ο φόνος, λοιπόν, γίνεται. Κατηγορούν κάτι αθώους τυπάκους, αν και λίγο μεθύστακες, για το έγκλημα και έτσι νομίζουν πως γλίτωσαν. Αμ δε! Είναι δυνατόν να γίνεις βασιλοκτόνος και μετά την επόμενη μέρα να μην αρχίσεις να έχεις ενοχές;

Αλλά αυτές τις ενοχές το ζευγάρι των μεσαιωνικών “Μπόνι και Κλάιντ” της βιώνει με διαφορετικό τρόπο. Η ένοχη συνείδηση της Λαίδης την οδηγεί στο να υπνοβατεί και να πλένει συνεχώς τα χέρια της που δεν καθαρίζουν από το εικονικό αίμα που βρίσκεται ξεραμένο πάνω τους.

Ο Μακμπέθ, από την άλλη, πέφτει σε ένα υπαρξιακό δράμα. Αν και του αρέσει η εξουσία, ο φόνος ήταν ο τρόπος να την αποκτήσει.

Αυτή η δολοφονία μπορεί να τους χάρισε τη δύναμη που ήθελαν αλλά τους διέλυσε σαν ζευγάρι και σαν ανθρώπους.

Και το δίδαγμα της ημέρας: Πρόσεχε τι εύχεσαι.

* Στείλτε μας τα κείμενά σας προς  δημοσίευση μαζί με το ονοματεπώνυμό σας και μία φωτογραφία στο email  reporter@umano.gr

Σχετικά άρθρα:

https://umano.gr/to-gegonos-stin-omonoia-kai-i-avtodikia/ 
https://umano.gr/athanati-elliniki-tileorasi/ 
https://umano.gr/makedonia-patriotismos-kai-alytrotismos/ 
https://umano.gr/ta-soneta-tou-sheakespeare/ 
https://umano.gr/efxaristo-to-gio-mas-pou-mas-edeikse-to-dromo-tou/