Ελλάδα 1949: Πέντε αντάρτισσες εξομολογούνται. Πέντε ιστορίες-εξομολογήσεις γυναικών μαχητριών, λίγο πριν τη μεγάλη νύχτα.
Από την Ηρώ Στ. Μπουσούνη
Η Όλγα, η Κωνσταντίνα, η Αλεξάνδρα, η Μαρία και η Ελένη…πέντε γυναίκες με διαφορετικές ιστορίες. Πέντε γυναίκες στον ίδιο δρόμο, το δρόμο του βουνού. Πρωταγωνίστριες της τελευταίας ομάδας του Δημοκρατικού Στρατού στο Γράμμο. Δίπλα στον μεγάλο αντάρτη Τάκη Σάντρα (Δημήτρης Ζαφείρης), το τελευταίο μέλος της ομάδας.
Πέντε ιστορίες-εξομολογήσεις, λίγο πριν τη μεγάλη νύχτα. Φόβος, θάρρος, συναίσθημα και αναπάντητα ερωτήματα γραμμένα στο χαρτί, περιμένοντας μία απάντηση που ποτέ δεν έρχεται…
Ελλάδα 1948: Πέντε αντάρτισσες εξομολογούνται
Όλγα – Η πρώτη εξομολόγηση
«Είμαι η Όλγα. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο χωριό Πυρσόγιαννη στην Κόνιτσα. Εκεί ζούσαμε με την οικογένειά μου, τους γονείς μου και την αδερφή μου. Είμαι η μικρότερη…. Στην Κατοχή, χάσαμε τον πατέρα μας. Έτσι μείναμε τρεις γυναίκες μόνες, χωρίς άντρα στο σπίτι. Μάθαμε όμως να ζούμε έτσι. Σκληραγωγηθήκαμε, ζοριστήκαμε αλλά τα καταφέρναμε.
Δάκρυ δεν κυλούσε πια στο μάγουλό μου. Είχα μάθει να αντέχω για όλες μας!
Δάγκωνα τα χείλια να μην ουρλιάξω. Έτσι έμαθα να κάνω. Αρχίσαμε να ζητιανεύουμε για μια χούφτα στάρι. Ντρεπόμασταν, αλλά τι να κάναμε; Παλεύαμε για να ζήσουμε. Μετά την κατοχή ήρθαν τα Δεκεμβριανά. Η πολιτεία οργάνωσε τους ταγματασφαλίτες. Τους πλήρωνε να κυνηγάνε τον κόσμο. Λες και είχαν χάσει όλοι τα λογικά τους. Παρακολουθούσαν τα πάντα και όποιον αριστερό έβλεπαν, τον έκλειναν στην φυλακή και τον βασάνιζαν. Ήταν παράλογο! Δεν καταλάβαινα… γιατί; Από εκείνη την ημέρα, ορκίστηκα ότι δε θα αφήσω κανέναν να με τρομοκρατήσει ξανά. Ούτε εμένα, ούτε την οικογένειά μου, ούτε κανέναν.
Είναι χρέος μου να κάνω ό,τι μπορώ, να σώσω έστω και έναν από τα χέρια τους.»
(Την Όλγα υποδύεται η ηθοποιός Μαρία Καρύδη)
Αλεξάνδρα – Η δεύτερη εξομολόγηση
«Με λένε Αλεξάνδρα. Είμαι από την Πυρσόγιαννη Κόνιτσας. Γεννήθηκα τον Γενάρη του 1926. Γενάρη με παγωνιά. Και έτσι παγωμένη, έμελλε να είναι πάντα η καρδιά μου. Ο πατέρας μου σκοτώθηκε στο πόλεμο, από τους Ιταλούς. Η μάνα μου όταν το έμαθε, πέθανε επί τόπου από ανακοπή. Εγώ και η αδερφή μου. Μόνες… Δύο κορίτσια μόνα… η μία για την άλλη. Ύστερα ερωτεύτηκα. Εκείνον! Που ζέστανε την καρδιά μου. Παιδιά ήμασταν, μα τον αγάπησα αληθινά.
8 Αυγούστου του 1944 γεννήθηκες εσύ… Τότε κατάλαβα τι θα πει «ευλογία». Τι θα πει να αγαπάς, χωρίς να περιμένεις τίποτα. Ένιωθα ευλογημένη. Ένιωθα σπουδαία! Τα μάτια σου ήταν καταγάλανα, όπως του πατέρα σου. Σας κοιτούσα και ένιωθα πως ο Θεός, μου χάρισε το μεγαλύτερο δώρο. Ένιωθα ευτυχισμένη πρώτη φορά στη ζωή μου! Κράταγα το χεράκι σου, και το έσφιγγα να μη μου γλιστρήσεις και σε χάσω… Όταν κάναμε βόλτα στο χωριό, οι γειτόνισσες μου έλεγαν «Να σου ζήσει το αγγελούδι σου! Τόσο όμορφο παιδί, να δεις που θα ‘ναι τυχερό». Τυχερό… Και εγώ καμάρωνα και σε φιλούσα στο λαιμό. Έλεγα το παιδί μου, δε θα έχει την τύχη μου. Κοιτάζω τα τσαρουχάκια σου και θυμάμαι.
Κοιτάζω τα χέρια μου και είναι γεμάτα αίμα… Αίμα καυτό, που ζητάει εκδίκηση.
Τρέχει από τις φλέβες μου και πλημμυρίζουν μέχρι και τα μάτια μου… Δε φοβάμαι, μα γελάω. Γελάω δυνατά και ύστερα κλαίω με λυγμούς. Ο πόνος με τρελαίνει. Μόνο ένα πράγμα ζητάει το αίμα μου. Εκδίκηση! Εκδίκηση για όσα δεν έζησα. Για όσα δε με άφησαν να ζήσω. Εκδίκηση για όσα έχασα. Για όσα μου στέρησαν…»
(Την Αλεξάνδρα υποδύεται η ηθοποιός Πηγή Κεφαλά)
Μαρία – Η τρίτη εξομολόγηση
«Είμαι η ξαδέλφη της Αλεξάνδρας, η Μαρία. Τι ξαδέλφες; Αδελφές! Μεγαλωμένη στην ίδια αυλή μαζί της. Πάντα με προστάτευε και πάντα με υποστήριζε. Έτσι κι εγώ. Όταν έμαθα τον απαγορευμένο έρωτά της, κράτησα επτασφράγιστο το στόμα μου και στα κουτσομπολιά γι’ αυτήν, πάντα την υπερασπιζόμουν και τσακωνόμουν με τις γειτόνισσες. Πρώτη έσυρα τον χορό στο γάμο τους, πρώτη στη βάφτιση της κόρης τους και πρώτη αναζήτησα την εκδίκηση, όταν ανέβηκα στο βουνό με τους αντάρτες.
Δεν μου έδιναν όπλο στην αρχή!
Με είχαν στα κουβαλήματα και στο «νοσοκομείο». Τη νύχτα που κινδύνεψε η Αλεξάνδρα, κατάλαβαν όλοι ότι δεν είχαν άλλη λύση από το να μου δώσουν και, μάλιστα, να είμαι εκείνη που θα έπαιρνε την θέση του αρχηγού, σε περίπτωση που θα σκοτωνόταν, απόψε το βράδυ.
Μεγάλη τιμή για μια γυναίκα, μεγάλη ευθύνη για μένα.»
(Την Μαρία υποδύεται η ηθοποιός Λυδία Ορφανουδάκη)
Κωνσταντίνα – Η τέταρτη εξομολόγηση
«Γεννήθηκα στις 26 Ιουνίου του 1922. Το όνομά μου είναι Κωνσταντίνα (Νάζου) και είμαι είκοσι-πέντε χρόνων. Κατάγομαι από το χωριό Πυρσόγιαννη, του Γράμμου. Μου άρεσε από μικρή να βοηθάω! Πιστεύω στο κοινό καλό, πιστεύω στο «εμείς» και όχι στο «εγώ».
Μεγάλωσα όμως απότομα! Τα χρόνια της Κατοχής ήταν δύσκολα, όμως ακόμα και στα πιο δύσκολα ήμουν μαζί με τις φίλες μου. Μαζί στην ζητιανιά, μαζί στις χαρές, μαζί και στις λύπες.
Το να ανέβω στο βουνό και να γίνω αντάρτισσα, δεν είναι απόφαση της στιγμής.
Είχα μάθει για τους αντάρτες από τον αδελφό μου, ήξερα τι με περίμενε, όμως δεν γινόταν να βλέπω το κακό που μας προξένησαν οι «άλλοι» και να μένω άπραγη. Εγώ, το επέλεξα! Το θέλησα! Ήταν μια καθαρά συνειδητή απόφαση. Ήθελα να βοηθήσω, να αλλάξουν τα πράγματα. Να γίνει κάτι… Δε μπορούσα να πηγαίνω σε κηδείες παιδιών, να μαθαίνω για βιασμούς και σκοτωμούς και να κάνω σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Έπρεπε κάτι να αλλάξει.
Φοβάμαι πολύ απόψε, αλλά πρέπει να αντέξω μέχρι τέλους. Για όλους!»
(Την Κωνσταντίνα υποδύεται η ηθοποιός Χάρις Μπεζιούλα)
Ελένη – Η πέμπτη εξομολόγηση
«Με λένε Ελένη, και αυτή την στιγμή προσπαθώ να μάθω τα λόγια μου. Είμαι στη θεατρική λέσχη και έχω τον ρόλο της Γκόλφως. Ευτυχώς με βοηθάει η Αλεξάνδρα σε αυτό. Οι άλλες κοπέλες γελάνε και κοροϊδεύουν. Δεν πειράζει, δε ξέρουν. Δεν έχουν όλοι πατέρα δάσκαλο, σαν εμένα, για να τους μαθαίνει νέα πράγματα, οπότε πρέπει να δείξω κατανόηση. Σε πολλά δείχνω κατανόηση τελευταία, και όλο μαζεύονται απορίες και ερωτηματικά, που δε ξέρω αν θα απαντηθούν και πώς θα καταλήξουν.»
(Την Ελένη υποδύεται η ηθοποιός Τασούλα Δεληγιάννη)
Ο Τελευταίος Αντάρτης είναι η πραγματική ιστορία της τελευταίας ομάδας του Δημοκρατικού Στρατού στο Γράμμο. Αφηγείται την ιστορία του Τάκη Σάντρα (Δημήτρης Ζαφείρης), του τελευταίου μέλους της ομάδας. Την σκηνική σύνθεση, συμπληρώνει ηχητικά, η αφήγηση του Τάκη Σάντρα.
*Ευχαριστούμε όλες τις ηθοποιούς που συνεργάστηκαν μαζί μας για το συγκεκριμένο άρθρο.
Σχετικά άρθρα:
Ο Τελευταίος Αντάρτης στο Θέατρο Άβατον
Τάσος Λειβαδίτης: Ένας ποιητής για τον άνθρωπο
Γκερνίκα, το αριστούργημα του Πικάσο
Το αντιστασιακό τραγούδι Bella Ciao και οι στίχοι του
Ελάτε και εσείς στην παρέα μας στο Facebook, κάνοντας like στη σελίδα μας.
Comments are closed.