Δημοφιλείς ιστορίες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας

Δημοφιλείς ιστορίες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας που έχουν εμπνεύσει την τέχνη, τον πολιτισμό, την πολιτική και τη φιλοσοφία, στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Η Ελλάδα ανήκει στις τυχερές χώρες που έχουν πλούσιο πολιτισμό και ιστορία. Η αρχαία ελληνική μυθολογία με τις διάφορες ιστορίες της για τους θεούς, τους ήρωες, τους γίγαντες κ.ά. έχει εμπνεύσει την τέχνη, τον πολιτισμό, την πολιτική και τη φιλοσοφία σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι δημοφιλείς ιστορίες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας διδάσκονται σαν βασικό μάθημα σε πολλά σχολεία ξένων χωρών.

Οι διαφωνίες για τον αν κάποιες από τις ιστορίες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας ήταν πραγματικές ή όχι είναι πολλές. Ας δούμε όμως τον όρο μυθολογία. Με τον όρο μυθολογία οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν την αφήγηση ιστοριών. Όπως γνωρίζουμε και από την νεότερη ιστορία, ο όρος «μύθος» δεν αποκλείει η ιστορία – ή τα πρόσωπα σε αυτή – να ήταν υπαρκτά.

Ο μύθος δεν είναι παραμύθι. Μπορεί να είναι ένα πραγματικό συμβάν και πάνω σε αυτό να έχουν προστεθεί προσωπικά στοιχεία και υπερβολές του κάθε αφηγητή.

Όπως η περίπτωση του Μίδα, βασιλιά της Φρυγίας. Για τον Μίδα είχε γράψει ο πατέρας της ιστορίας, Ηρόδοτος. Ο Μίδας φημιζόταν για τα μυθικά πλούτη του που συνεχώς αυξάνονταν. Ο Ηρόδοτος αναφέρει τον Μίδα σαν βασιλιά αρκετά φιλάργυρο. Με βάση την περιγραφή του Ηροδότου, εύκολα μπορεί κάποιος να φτιάξει ένα μύθο σαν «το άγγιγμα του βασιλιά Μίδα».

Επιλέξαμε έξι δημοφιλείς ιστορίες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας για τις οποίες έχουν γραφτεί βιβλία, τραγούδια, ποιήματα, μυθιστορήματα… Έχουν γυριστεί ταινίες και έχουν εμπνεύσει την τέχνη και τον πολιτισμό.

Δημοφιλείς ιστορίες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας

Ελάτε και εσείς στην παρέα μας στο Facebook, κάνοντας like στη σελίδα μας.

Η ιστορία του Δαίδαλου και του Ίκαρου

Δημοφιλείς ιστορίες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας — φωτο:Jacob Peter Gowy [Public domain]

Ο Ίκαρος ήταν γιος του ευφυέστατου αρχιτέκτονα και γλύπτη Δαίδαλου. Έχοντας ακούσει για τη δουλειά και τα έργα του Δαίδαλου, ο βασιλιάς της Κρήτης, Μίνωας, τον κάλεσε στο βασίλειό του. Ο Μίνωας έβαλε το Δαίδαλο να κατασκευάσει ένα λαβύρινθο για να τιμωρεί τους εχθρούς του. Πράγματι, ο Δαίδαλος κατασκεύασε ένα λαβύρινθο που πραγματικά κανένας δε μπορούσε να βρει την έξοδο. Ο Μίνωας ήταν τόσο ικανοποιημένος που για να κρατήσει τον Δαίδαλο κοντά του, τον φυλάκισε μαζί με τον Ίκαρο σε ένα δωμάτιο, με μόνη διέξοδο ένα παράθυρο. Προσπαθώντας ο Δαίδαλος να ξανακερδίσει την ελευθερία τους, ζήτησε από τους υπηρέτες του Μίνωα κερί, ελαφρύ ξύλο και πούπουλα, λέγοντας πως ετοιμάζει μία κατασκευή για τον βασιλιά.

Ο Δαίδαλος έφτιαξε, λοιπόν, δύο ζευγάρια φτερά από ελαφρύ ξύλο και πούπουλα.

Τα κόλλησε με κερί, έχοντας σκοπό να πετάξει με τον Ίκαρο μακριά από την Κρήτη. Πριν αρχίσουν να πετούν έδωσε στον Ίκαρο μια συμβουλή: “Μη πετάς πολύ ψηλά γιατί ο ήλιος θα λιώσει το κερί και τα φτερά θα διαλυθούν”.

Η απόδραση είχε επιτυχία και οι δυο τους κατάφεραν να δραπετεύσουν. Ο Ίκαρος, με τα φτερά στην πλάτη, αισθάνθηκε ελεύθερος! Κοίταζε τα πουλιά και καυχιόταν «είμαι σαν εσάς, με τη διαφορά πως έχω και μυαλό». Σκεφτόταν όλα αυτά και δεν πρόσεξε πως είχε φτάσει στο ύψος του ήλιου. Ο ήλιος έλιωσε το κερί και τα φτερά του καταστράφηκαν. Άρχισε να πέφτει και χάθηκε για πάντα στη θάλασσα. Η θάλασσα στην οποία έπεσε ονομάστηκε Ικάριο Πέλαγος.

Η ιστορία του μυθικού Ηρακλή

Ο Ηρακλής ήταν γιος του Δία και της Αλκμήνης. Η θεά Ήρα – και γυναίκα του Δία – όταν γεννήθηκε το μωρό έστειλε από τη ζήλια της δύο μεγάλα φίδια για να το σκοτώσουν. Ο Ηρακλής όμως ήταν τόσο δυνατό αγόρι που έπνιξε τα φίδια. Μεγαλώνοντας, η δύναμή του ήταν μυθική, κανείς δε μπορούσε να συγκριθεί μαζί του. Ο ίδιος όμως, παρά τη δύναμή του, αποφάσισε να ακολουθήσει μία ήρεμη ζωή. Παντρεύτηκε και έκανε τρία παιδιά. Η θέα Ήρα, βλέποντας την οικογενειακή του ευτυχία, θόλωσε το μυαλό του αναγκάζοντάς τον να σκοτώσει τη γυναίκα και τα παιδιά του.

Όταν ο Ηρακλής συνειδητοποίησε τι είχε κάνει, δε μπορούσε να ησυχάσει από το θυμό και τις τύψεις.

Αποφάσισε να επισκεφτεί το Μαντείο των Δελφών και να ρωτήσει την Πυθία τι έπρεπε να κάνει για να ηρεμήσει η ψυχή του. Η Πυθία του απάντησε ότι έπρεπε να πραγματοποιήσει δώδεκα άθλους. Μόνο τότε θα έδιωχνε το βάρος από την ψυχή του. Οι άθλοι που έπρεπε να αντιμετωπίσει ήταν: να σκοτώσει το λιοντάρι της Νεμέας, να σκοτώσει τη Λερναία Ύδρα, να πιάσει το γοργό ελάφι της Κερύνειας, να σκοτώσει τον Ερυμάνθιο Κάπρο, να καθαρίσει τους στάβλους του Αυγεία, να σκοτώσει τις Στυμφαλίδες Όρνιθες, να πιάσει τον άγριο ταύρο της Κρήτης, να κλέψει τα άγρια άλογα του Διομήδη, να πάρει τη ζώνη της Ιππολύτης, να πάρει τα μήλα των Εσπερίδων και να φέρει τον Κέρβερο από τον Άδη.

Ο Ηρακλής κατάφερε να πραγματοποιήσει τους δώδεκα άθλους και όχι μόνο. Τα μυθικά κατορθώματά του είχαν σαν αποτέλεσμα να αρχίσει να λατρεύεται σαν ημίθεος.

Ολοκληρώνοντας τους άθλους, η συνείδησή του ησύχασε και παντρεύτηκε πάλι. Με τη νέα του γυναίκα έζησαν ευτυχισμένοι για αρκετό καιρό. Μέχρι που κάποια στιγμή η γυναίκα του πίστεψε πως ο Ηρακλής την απατάει. Αποφάσισε να τον σκοτώσει. Του έδωσε να φορέσει ένα δηλητηριασμένο χιτώνα και ο Ηρακλής βρήκε τραγικό θάνατο. Φήμες λένε πως οι θεοί τον πήραν στον Όλυμπο και τον έκαναν θεό, αφού κανένας θνητός ποτέ άλλοτε δεν είχε αντιμετωπίσει τους δώδεκα άθλους με επιτυχία.

Το κουτί της Πανδώρας

Ο θεός Δίας κάποτε θύμωσε με τους ανθρώπους και ήθελε να τους τιμωρήσει. Ζήτησε από τον Ήφαιστο να φτιάξει μια γυναίκα από πηλό με ανθρώπινη μορφή. Ο Ήφαιστος δημιούργησε ένα αριστούργημα, οι υπόλοιποι θεοί του έδωσαν πνοή και μετατράπηκε σε μία πανέμορφη γυναίκα. Τη δίδαξαν πώς να υφαίνει, να ντύνεται και πολλά άλλα. Ο Δίας έμεινε ικανοποιημένος, την ονόμασε Πανδώρα και την έστειλε στη Γη ως δώρο σε ένα θνητό άντρα, τον Επιμηθέα. Φεύγοντας από τον Όλυμπο, ο Δίας της έδωσε ένα κουτί και της είπε να μην το ανοίξει ποτέ.

Η Πανδώρα παντρεύτηκε τον Επιμηθέα και σε γενικές γραμμές ζούσαν ευτυχισμένοι, όμως συνεχώς αναρωτιόταν τι υπήρχε μέσα στο κουτί.

Δεν μπορούσε να καταλάβει γιατί κάποιος να της δώσει ένα κουτί εάν δε μπορούσε να το ανοίξει. Ποιος ο λόγος; Η περιέργεια άρχισε να τη σκοτώνει και δεν την άφηνε σε ησυχία. Ήταν αδύνατο να αντισταθεί άλλο και αποφάσισε να ανοίξει το κουτί. Ίσα που σήκωσε το καπάκι για να ρίξει μια γρήγορη ματιά αλλά, πριν το συνειδητοποιήσει, το δωμάτιο είχε γεμίσει με φοβερά πράγματα: την ασθένεια, την απόγνωση, την κακία, την αλαζονεία, το ρατσισμό, το θάνατο, το μίσος, τη βία, τη σκληρότητα, την απληστία, τον πόλεμο και όλο συνέχιζαν να βγαίνουν…

Η κοπέλα πανικόβλητη έβαλε τα κλάματα και πήγε να κλείσει το κουτί, μέχρι που είδε τελευταία να βγαίνει την ελπίδα. Ο πανούργος Δίας δεν είχε κάνει λάθος και σε αυτή του την επιλογή. Ήθελε να τιμωρήσει τους ανθρώπους και τους έστειλε όλα τα δεινά αλλά και την ελπίδα -που ως γνωστόν πεθαίνει τελευταία- για να τα ανέχονται.

Το άγγιγμα του Μίδα

φωτο: Michelangelo Cerquozzi [Public domain]

Ο βασιλιάς Μίδας ήταν ένας πλούσιος, φιλάργυρος και άπληστος άνθρωπος. Δεν του έδινε τίποτα χαρά παρά μόνο το χρυσάφι. Είχε υπέρ αρκετό, μα ήθελε συνεχώς περισσότερο. Στους άλλους συμπεριφερόταν σκληρά και υποτιμητικά. Ακόμα και στην μονάκριβη κόρη του, δεν έδινε αξία. Κάποια στιγμή, κάνοντας μία θυσία στο θεό Διόνυσο, ο θεός ευχαριστήθηκε τόσο πολύ που αποφάσισε να του εκπληρώσει μία επιθυμία.

Ο Μίδας ζήτησε ότι αγγίζει να γίνεται χρυσάφι.

Και έτσι έγινε! Αρχικά ο Μίδας απέκτησε μεγάλη δύναμη από την ικανότητά του αυτή. Ήξερε πως κανένας άλλος δε θα μπορούσε ποτέ να είναι πιο πλούσιος από αυτόν. Όταν πείνασε όμως και έκατσε στο τραπέζι, συνειδητοποίησε ότι δε μπορούσε να φάει γιατί ότι άγγιζε γινόταν χρυσάφι: το κρέας, το κουτάλι, το σταφύλι. Εκείνη τη στιγμή, μπήκε η κόρη του μέσα να τον χαιρετίσει και αγγίζοντάς την, έγινε ένα χρυσό άγαλμα.

Ο Μίδας μετανιωμένος για την απόφασή του αλλά και συνειδητοποιώντας τα τραγικά λάθη του, ζήτησε από τον Διόνυσο να πάρει πίσω την ικανότητα αυτή και εκείνος θα άλλαζε. Θα μοιραζόταν τα αγαθά του με τους ανθρώπους. Ο Διόνυσος τον λυπήθηκε και του είπε να αγγίξει τον ποταμό Πακτωλό και η δύναμή του θα περάσει στον ποταμό. Έτσι και έγινε. Ο Μίδας, έχοντας χάσει οριστικά την κόρη του, κράτησε το λόγο του και έγινε ο πιο δίκαιος και ο πιο γενναιόδωρος βασιλιάς που γνώρισε ποτέ ο κόσμος.

Η ιστορία του Οδυσσέα

Ο Οδυσσέας ήταν βασιλιάς της Ιθάκης. Μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου, με τη νίκη των Ελλήνων χάρις στον Δούρειο Ίππο του, ο Οδυσσέας με μία αλαζονική συμπεριφορά τα έβαλε με τον Ποσειδώνα, θεό της θάλασσας, προκαλώντας τον ότι είναι καλύτερός του. Τότε ο θεός θύμωσε και ορκίστηκε να μην τον αφήσει να επιστρέψει στο σπίτι του.

Ο Οδυσσέας επιστρέφοντας στην πατρίδα του αντιμετώπισε μία σειρά από απίστευτες περιπέτειες που διαδέχονταν η μία την άλλη και τον κράτησαν μακριά από το σπίτι του είκοσι χρόνια.

Βρέθηκε στο νησί των Κυκλώπων, του Αιόλου, των Λαιστρυγόνων, της Κίρκης, στον κάτω κόσμο, τον Άδη, πέρασε από τα στενά της Σκύλας και της Χάρυβδης, το στενό των Σειρήνων, για να καταλήξει μόνος του αφού είχε χάσει όλους τους συντρόφους του, στο νησί της Καλυψούς, που τον κράτησε φυλακισμένο για επτά χρόνια. Θέλοντας να φύγει από το νησί της Καλυψούς ετοίμασε μια σχεδία και χάθηκε στη θάλασσα. Ο Ποσειδώνας όμως προκάλεσε τρικυμία και ο Οδυσσέας κατέληξε στο νησί των Φαιάκων. Εκεί, βρήκε καταφύγιο στην Αυλή του βασιλιά Αλκίνοου, όπου τελικά αποκάλυψε την πραγματική του ταυτότητα και συγκίνησε όλους με την αφήγηση των περιπλανήσεών του.

Με τη βοήθεια του Αλκίνοου, ο Οδυσσέας καταφέρνει τελικά να φτάσει στην Ιθάκη.

Στην επιστροφή αναγκάζεται αρχικά να κρυφτεί για να δει τι συμβαίνει σπίτι του μετά από όλα αυτά τα χρόνια. Αποκαλύπτεται στο γιο του Τηλέμαχο. Ο Τηλέμαχος του εξηγεί πως σαράντα μνηστήρες πολιορκούσαν τη γυναίκα του Πηνελόπη, με κύριο σκοπό να καταλάβουν το θρόνο του. Ο Οδυσσέας με την πονηριά του, σκότωσε τους μνηστήρες και έζησε με τη γυναίκα του και το γιο του τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του ευτυχισμένος στο παλάτι του.

Θεογονία και Τιτανομαχία

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως όλα προέρχονταν από τον Ωκεανό και τη γυναίκα του Τηθύ. Από τους δύο γεννήθηκε το Χάος και η Γαία. Αργότερα, από τη Γαία και το Χάος γεννήθηκαν το Σκοτάδι και ο Έρεβος (νύχτα). Ύστερα η Γαία γέννησε τον Ουρανό. Η Γαία ζευγάρωσε με τον Ουρανό και γεννήθηκαν ο Κρόνος, η Ρέα, οι Κύκλωπες, οι Γίγαντες, οι Τιτάνες κ.ά. Όσα παιδιά και αν γεννούσε η Γαία με τον Ουρανό, ο Ουρανός τα έκρυβε στα βασίλεια του Κάτω Κόσμου, τα Τάρταρα, για να μην του πάρουν το θρόνο.

Ο Κρόνος, με τη βοήθεια της Γαίας, το έσκασε και πήρε το βασίλειο του πατέρα του.

Ο Κρόνος παντρεύτηκε τη Ρέα, είχε όμως και αυτός τον φόβο της απώλειας της εξουσίας, για αυτό αποφάσισε να τρώει τα παιδιά του. Είχε καταπιεί την Εστία, τη Δήμητρα, την Ήρα, τον Πλούτωνα, την Αθηνά, τον Ποσειδώνα κ.ά. Η Ρέα για να σώσει το τελευταίο της παιδί, τον Δία, πήγε και το γέννησε κρυφά από τον Κρόνο στην Κρήτη. Όταν ο Δίας μεγάλωσε, γύρισε στον Όλυμπο αποφασισμένος να αντιμετωπίσει τον πατέρα του. Τον αλυσόδεσε και τον ανάγκασε να ελευθερώσει τα αδέλφια του.

Ο Κρόνος εγκατέλειψε τον Όλυμπο και ανέλαβαν την εξουσία ο Δίας με τα αδέλφια του (Οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου).

Ξεσηκώθηκαν όμως εναντίον τους οι Τιτάνες. Η μάχη ανάμεσα στους Τιτάνες και τα παιδιά του Κρόνου κράτησε αρκετά μεγάλο διάστημα. Ο Δίας, με τη βοήθεια των Κυκλώπων που του έφτιαξαν τους κεραυνούς αλλά και των Γιγάντων, νίκησε τους Τιτάνες στέλνοντάς τους για πάντα στα Τάρταρα. Μετά από τη νίκη του εναντίον των Τιτάνων, ο Δίας αναγκάστηκε να αγωνιστεί και εναντίον των Γιγάντων που ήταν οι επόμενοι που ήθελαν την εξουσία. Οι Γίγαντες, για να καταφέρουν να ανέβουν στον Όλυμπο, έβαλαν το βουνό Πήλιο πάνω στην Όσσα και κατάφεραν να φτάσουν ως εκεί. Ο Δίας μετά από πολλές μάχες νίκησε και τους Γίγαντες, αναλαμβάνοντας οριστικά την εξουσία στους θεούς και τους ανθρώπους.