H ομάδα ΔΕΚΑ είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες θεατρικές ομάδες που ξεχωρίζει και ταυτόχρονα εντυπωσιάζει με τις θεατρικές παραστάσεις τύπου playback.
Η ομάδα κοινωνικού θεάτρου Playback ΔΕΚΑ, δημιουργήθηκε τον Οκτώβρη του 2016. Αποτελείται από επαγγελματίες ηθοποιούς και επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Βασικός της στόχος, να προσφέρει δωρεάν παραστάσεις playback σε χώρους και δομές με ανθρώπους που χρειάζονται κοινωνική υποστήριξη (γηροκομεία, φυλακές, κέντρα απεξάρτησης κ.ά.) καθώς και η εκπαίδευση νέων ομάδων.
Σε μία παράσταση θεάτρου playback δεν υπάρχει κείμενο… Το κείμενο δημιουργείται την ώρα της παράστασης. Αυτοσχεδιαστικά, με λόγο, ήχο, κίνηση και στοχεύοντας στην σουρεαλιστική ή συμβολική απόδοση της ιστορίας.
Η ομάδα ΔΕΚΑ μετράει περισσότερες από χίλιες ώρες πρόβας – εφαρμογής στο αυτοσχεδιαστικό θέατρο playback, με κοινό ή χωρίς.
Μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιήσει πολλές και σημαντικές παραστάσεις. Μερικές από αυτές ήταν οι εμφανίσεις τους στο Κέντρο Απεξάρτησης και Κοινωνικής Επανένταξης «ΚΕΘΕΑ Νόστος», στην Κιβωτό του Κόσμου, στη 18 Άνω-Μονάδα Απεξάρτησης Τοξικομανών, σε Γηροκομεία, στο Αλληλέγγυο Σχολείο Μεταναστών κ.ά.
Μιλήσαμε ξεχωριστά με κάθε ένα από τα μέλη της ομάδας ΔΕΚΑ και τους υποβάλλαμε από μία διαφορετική ερώτηση.
Umano: Μιλήστε μας για την ομάδα Δέκα. Γιατί επιλέξατε αυτό το όνομα και τι συμβολίζει;
Κωνσταντίνα Κλουβάτου: Η ομάδα ΔΕΚΑ συστάθηκε επίσημα πριν από ενάμιση χρόνο. Ωστόσο, η ιδέα της δημιουργίας της ως οργανωμένης θεατρικής ομάδας είχε αρχίσει να ζεσταίνεται πολύ νωρίτερα αλλά ακόμα δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις μιας και το 70% της ομάδας ήταν… μαθητευόμενοι!!!
Στο πλαίσιο ενός μαθήματος σε μια δραματική σχολή οκτώ άνθρωποι – αυτό δεν ήταν τυχαίο – κατέληξαν να ανυπομονούν για τις τέσσερις ώρες της συνάντησης κάθε εβδομάδα. Να δένονται και να εμβαθύνουν στις μεταξύ τους σχέσεις.
Στο μεταξύ, το 10% της ομάδας, η Λίλα Μουτσοπούλου, ηθοποιός, σκηνοθέτης, δασκάλα από τις λίγες, και συντονίστριά μας, πρόσθεσε και μια επαγγελματία ψυχικής υγείας για να βοηθήσει στην διαχείριση των ιστοριών και στην ψυχολογική μας οχύρωση. Αυτή η ιστορία άλλωστε δεν τελειώνει ποτέ, ούτε η Αγγελική Κωστάλου, η ψυχολόγος μας τελειώνει μαζί μας!
Σε ένα πειραματικό στάδιο επιδιώξαμε να εισάγουμε το εικαστικό στοιχείο, παράλληλα με τη δράση στη σκηνή. Το γλυκό δεν έτυχε, πέτυχε και εν δράσει η Άλκηστις Μπούρα, εικαστικός και επαγγελματίας ψυχικής υγείας! Έτσι, είδαμε όσο περνούσε ο καιρός ότι αυτή η ομάδα έχει λόγο ύπαρξης και πορεία ζωής πέρα από τις παραστάσεις εφαρμογής της δραματικής σχολής!
Αυτό ήμασταν τότε – μετά από οκτώ μήνες εντατικής δουλειάς σε επίπεδο φόρμας αλλά και περιεχομένου – να αναζητάμε πλέον τη φόρμα που θα μας εξασφάλιζε να συνεχίσουμε αυτόν τον καλλιτεχνικό δεσμό.
Μια παράσταση χωρίς σκηνικά, βασισμένη στους θεατές και σ’ εμάς.. ΔΕΚΑ άτομα όλα κι όλα!
Αυτή ήταν η ιδέα μας για την ονομασία! Είμαστε αυτοί που είμαστε, η ιστορία μας προσδιορίζει το λόγο ύπαρξής μας, η αφοσίωσή μας στον άνθρωπο και τις ιστορίες του. Κι έτσι ακολούθησε ένας χρόνος γεμάτος παραστάσεις! Ανακαλύπταμε συνεχώς νέες πτυχές του εαυτού μας, ζούσαμε τις ιστορίες που παίζαμε σαν να ήταν δικές μας, συμμετείχαμε σε θεατρικά Φεστιβάλ!
Βεβαίως, όπως σε κάθε ζωντανό οργανισμό, προέκυψαν κάποιες αλλαγές. Το καλοκαίρι που μας πέρασε οι ΔΕΚΑ ξεκουράστηκαν και ανανεώθηκαν. Συνεχίζουν με δύναμη και δεν σας ανέφερα ακόμα τα ονόματα των ηθοποιών: Αντώνης Βούλτσος-Δαμουλάκης, Ελισάβετ Δελακά, Αλίκη Ζωγράφου, Θάλεια Κουντουράκη, Νίκος Μέλλος, Δήμητρα Μπάσιου, Λίνα Νταμάνη.
Και να σας πω και κάτι… υπάρχει ακόμα μια που απαντάει αυτή την ερώτηση, η “ξενιτεμένη”, πίστη οπαδός των ΔΕΚΑ και από τα εξωτερικά, κάτι σαν ανενεργό μέλος, η Κωνσταντίνα Κλουβάτου, δηλαδή εγώ.
Umano: Ποιος είναι ο στόχος της ομάδας; Αληθεύει ότι προσφέρετε δωρεάν παραστάσεις σε γηροκομεία, φυλακές κ.α;
Θάλεια Κουντουράκη: Η ομάδα έχει κυρίως κοινωνικό στόχο. Δίνουμε παραστάσεις σε δομές που έχουν ανάγκη από κοινωνική υποστήριξη όπως φυλακές, σχολεία, γηροκομεία, κέντρα απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης, συλλόγους γονέων και κηδεμόνων, εθελοντικούς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς μέριμνας και προστασίας μητέρας παιδιού κ.α.
Ένας άλλος στόχος αποτελεί το να μεγαλώσουμε την οικογένειά μας εκπαιδεύοντας νέες ομάδες για να δημιουργήσουμε ένα καλλιτεχνικό δίκτυο που θα προσφέρει κοινωνική υποστήριξη.
Δεν είμαστε υπεράνω χρημάτων. Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές δυσκολευόμαστε, μιας και όλοι μας πρέπει να κάνουμε και άλλες δουλειές για να μπορούμε να συντηρούμε την ομάδα μας.
Η ηθική και η καλλιτεχνική ανταμοιβή μας είναι μεγάλη. Ελπίζουμε ότι στο μέλλον κάποιος αρμόδιος κρατικός φορέας θα αναγνωρίσει το έργο μας!
Umano: Παρατηρώ πως η ομάδα σας δεν αποτελείται μόνο από ηθοποιούς αλλά και από επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Πώς «δένετε» όλοι μεταξύ σας;
Ελισάβετ Δελακά: Το συγκεκριμένο είδος θεάτρου για να γίνει σωστά και αποτελεσματικά απαιτεί την συνύπαρξη του ειδικού ψυχικής υγείας και του ηθοποιού. Η σχέση των δύο ειδικοτήτων είναι άρρηκτα συνυφασμένες. Ο ένας βοηθάει τον άλλον, τον εμπνέει και τον καθοδηγεί.
Άλλωστε, οι ιστορίες που ακούγονται πολλές φορές κάνουν επιτακτική την ανάγκη παρέμβασης ενός ατόμου που ξέρει να αντιμετωπίζει ευαίσθητες καταστάσεις.
Διότι ο ειδικός γνωρίζει πώς να εκμαιεύσει τα μύχια συναισθήματα και σκέψεις και να καθοδηγήσει τον θεατή να εκφράσει ελεύθερα τους προβληματισμούς και τις αγωνίες του. Παράλληλα, βοηθά κι εμάς να φέρουμε εις πέρας την ιστορία όσο το δυνατόν καλύτερα. Να είναι λυτρωτική και αποτελεσματική για τον θεατή έχοντας δει τα μείζονα θέματά του και ίσως μια πρόταση αρωγό από εμάς σε αυτόν. Εμείς μαζί μας έχουμε την εικαστική θεραπεύτρια Άλκηστη Μπούρα αλλά και την ψυχολόγο Αγγελική Κωστάλου. Η ομάδα μας με τις παρουσίες τους, είναι αρκετά πιο δεμένη και σίγουρη για το αποτέλεσμα που φέρει στον θεατή. Είμαστε αρκετά ευγνώμονες!
Umano: Τι είναι μία θεατρική παράσταση playback;
Νίκος Μέλλος: Σε μια παράσταση playback δεν υπάρχει κείμενο. Το κείμενο δημιουργείται την ώρα της παράστασης, από τις ιστορίες που θα θελήσει να μοιραστεί το κοινό μαζί μας. Οι ιστορίες παίζονται εκείνη την στιγμή, αυτοσχεδιαστικά, με λόγο, ήχους, κίνηση. Αυτοσχεδιασμός που σα θεμέλιο έχει διάφορες φόρμες, που εξυπηρετούν την καλύτερη απόδοση κάθε ιστορίας και που αποτελούν τον μπούσουλα επικοινωνίας των ηθοποιών επί σκηνής.
Το playback δανείζεται τεχνικές από το ψυχόδραμα και την δραματοθεραπεία, όμως είναι Θέατρο, μιας και αναζητείται αισθητικό αποτέλεσμα.
Από την άλλη, εμπεριέχεται το θεραπευτικό κομμάτι, αφού ο θεατής βλέποντας την ιστορία του, αναγνωρίζει κομμάτια του και παίρνει προτάσεις διαχείρισής τους. Δεν είναι σαφώς δικιά μας επινόηση το θέατρο playback. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, το διδαχτήκαμε μέσα στα πλαίσια της δραματικής σχολής από τη συντονίστρια – καθηγήτρια Λίλα Μουτσοπούλου. Το είδος αυτό προέρχεται από την Αμερική, την δεκαετία του ‘70. Την ομορφιά την ανακαλύψαμε μέσα από την εκμάθησή του. Ήταν ξεκάθαρα μια άλλη ματιά από την κλασσική θεατρική σύμβαση. Που οι θεατές το λαμβάνουν απλόχερα.
Umano: Πώς είναι να παίζεις σε μία παράσταση χωρίς κείμενο;
Λίνα Νταμάνη: Εννοείται πως υπάρχει κείμενο, που είναι η σκέψη του αφηγητή. Ο αφηγητής γίνεται ο ρόλος που πρέπει να επεξεργαστούμε για να βρούμε το “από κάτω κείμενο”… Αυτό δε συμβαίνει στο θέατρο; Μόνο που εμείς καλούμαστε να κάνουμε γρήγορα αυτή την διεργασία .
Μια παράσταση χωρίς κείμενο είναι κάθε φορά μια καινούργια πρόκληση. Δεν ξέρεις τι θα ακούσεις αλλά ούτε πώς θα είσαι εσύ ο ίδιος στη σκηνή.
Ίσως να ακούγεται λίγο αγχωτικό αλλά από την άλλη έχει περισσότερη γοητεία από ένα κείμενο καλά δουλεμένο. Αποτελείται από πολύ αυτοσχεδιασμό ο οποίος καλύπτει πιο πολλά φάσματα από ένα απλώς πολύ-παιγμένο και ακουσμένο έργο, μιας και προϋποθέτει υψηλή τεχνική και καλοδουλεμένα εκφραστικά μέσα.
Umano: Μου φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να πρέπει να δραματοποιήσετε την κάθε κουβέντα, την ίδια στιγμή…
Άλκηστις Μπούρα: Η αλήθεια είναι πως αυτό εντυπωσίασε κι εμένα όταν πρωτοανακάλυψα το playback… “Τι ετοιμότητα!”, σκεφτόμουν.
Η ενσυναίσθηση είναι το πρώτο εργαλείο.
Αυτή δίνει τις λύσεις και τα ευρήματα για τον αυτοσχεδιασμό, ο οποίος κινείται πάνω σε έναν καμβά, φόρμα και ιδέα του ηθοποιού, με αυθόρμητο τρόπο πλέον. Αυτό είναι το πιο γοητευτικό και ξεχωριστό κομμάτι αυτού του είδους για εμένα.
Umano: Ο κόσμος ανταποκρίνεται σε αυτό που κάνετε;
Δήμητρα Μπάσιου: Είναι υπέροχο να νιώθεις ότι οι άνθρωποι μοιράζονται τις ιστορίες τους. Όμορφες, άσχημες, προσωπικές και μη, με ανθρώπους που συναντούν για πρώτη φορά στη ζωή τους για λίγη μόνο ώρα.
Στην αρχή ως ιδέα ότι άνθρωποι που δε γνωρίζονται θα εκθέσουν την ιστορία τους ή τη σκέψη τους, άρα και τον εαυτό τους, μπροστά σε κόσμο που δε ξέρουν φαντάζει ουτοπικό.
Γνωρίζοντας όμως την κατάσταση εκ των έσω, αισθάνεται κάνεις ευγνωμοσύνη αλλά και χαρά για την ανταπόκριση που δείχνει το κοινό στο κάλεσμά μας. Δειλά-δειλά μιλάει ο πρώτος και εν συνεχεία ο ένας παρασύρει τον άλλον και ακούγονται πολλές και ενδιαφέρουσες ιστορίες. Είναι όμορφο να γνωρίζουμε ότι ανακουφίσαμε κάποιους ανθρώπους. Ακόμα πιο όμορφο αν ξέρουμε ότι τους δόθηκε τροφή για σκέψη και ίσως υπήρξαμε αρωγοί σε κάτι. Αυτό άλλωστε είναι το νόημα του θεάτρου εν γένει.
Umano: Μοιραστείτε μαζί μας μία ιστορία κάποιου θεατή που σας σημάδεψε ιδιαίτερα…
Λίλα Μουτσοπούλου: Έχουμε ακούσει πολλές ιστορίες που μας έχουν σημαδέψει προσωπικά και σαν ομάδα. Δεν το βρίσκω δόκιμο να τις μοιραστώ δημόσια… O κάθε άνθρωπος που μπαίνει στη διαδικασία να μοιραστεί κάτι προσωπικό ή κάτι που τον έχει πονέσει, κάτι δικό του, βαθύ, το έχει κάνει με την εμπιστοσύνη και την ενέργεια που δίνει η αίθουσα εκείνη την στιγμή της παράστασης. Δε ξέρω αν θα ήθελε να το δει δημοσιοποιημένο.
Τιμάμε την εμπιστοσύνη που δεχόμαστε, αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που δεν βιντεοσκοπούμε ποτέ τις παραστάσεις μας.
Umano: Πείτε μας δυο λόγια για την παράσταση αλληλεγγύης για το Σωματείο «Γη Θεραπαινίς», που θα δώσετε στις 2 Μαρτίου στο Θέατρο 104.
Αντώνης Βούλτσος–Δαμουλάκης: Έχουμε τη χαρά να δώσουμε μια παράσταση για το Γη Θεραπαινίς. Δίνοντας έτσι μια μικρή βοήθεια στους γονείς αυτιστικών παιδιών να δημιουργήσουν ένα αγρόκτημα που θα φιλοξενεί ενήλικα άτομα με αυτισμό, τα οποία δε μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν και χρειάζονται τις κατάλληλες συνθήκες για ένα ευοίωνο μέλλον.
Θα χαρούμε πολύ ο κόσμος να ανταποκριθεί θετικά στο κάλεσμά μας. Να έρθει στη συγκεκριμένη παράσταση, τα έσοδα της οποίας θα διατεθούν στο Γη Θεραπαινίς.
Σαφώς χρειάζονται πάρα πολλές ενέργειες ακόμα καθώς και στήριξη από την κοινωνία και την πολιτεία για να υλοποιηθεί η ιδέα του σωματείου. Ελπίζουμε η παράστασή μας να ανοίξει δρόμους χρήσιμους και σύντομα να έχουμε ευχάριστα νέα επί του θέματος.
Umano: Θα ήθελα να σας συγχαρώ για τη δουλειά σας, δεν είναι όμως πολύ ψυχοφθόρο για εσάς;
Θάλεια Κουντουράκη: Σας ευχαριστούμε πολύ για την εκτίμησή σας. Θα μπορούσα να πω ότι η ανταπόκριση που παίρνουμε από την κάθε δομή είναι τόσο πλούσια που μόνο φθορά δεν μπορούμε να νιώσουμε. Ναι μεν θα υπάρξουν και στενάχωρα συναισθήματα, αυτό δε συμβαίνει άλλωστε όταν μπαίνεις στην θέση του άλλου;
Αυτό που υπερτερεί όμως είναι το ότι είμαστε χρήσιμοι σε αυτό που κάνουμε. Έχει νόημα αυτή η συνάντηση σήμερα με το συγκεκριμένο κοινό.
Κάθε ιστορία μας δυναμώνει. Γιατί και πώς γίνεται; Γιατί το να μπαίνουμε στην θέση του άλλου, άρα κατά κάποιο τρόπο σε ένα δικό του εσωτερικό κομμάτι, μας κάνει να νιώθουμε πολύτιμοι. Μας δίνει την ευκαιρία να κάνουμε μια πρόταση,να κοιτάξουμε μαζί μια άλλη πλευρά των πραγμάτων. Νιώθω ανακούφιση και μόνο που το λέω! Μου αρέσει να σκέφτομαι ότι όταν κάτι μέσα μας μένει αμοίραστο, μένει και ακίνητο… αντιθέτως, όταν μοιράζεται παίρνει αμέσως μια κίνηση, ζωή πάνω στην σκηνή…. που κατά βάθος μας αφορά όλους.
Umano: Αν θέλουμε να σας δούμε, πού θα σας βρούμε;
Αλίκη Ζωγράφου: Οι εμφανίσεις μας πάντα προκύπτουν σε διαφορετικά μέρη λόγω της φύσης του θεάτρου που δραστηριοποιούμαστε. Να σας πω την αλήθεια, είναι κάτι όμορφο διότι αλλάζουμε συχνά χώρους και θέατρα. Κάπως όλο αυτό φέρνει έναν όμορφο αέρα στην ομάδα και τη ψυχολογία της. Είναι κάτι καινούργιο κάθε φορά.
Αυτή την περίοδο κάνουμε παραστάσεις σε κοινωνικές δομές όπως οι 18 Άνω Αλκοολικοί -Τοξικομανείς, Πληγέντες – Μάτι. Σύντομα όμως θα ανακοινώσουμε και παραστάσεις για το κοινό. Ανυπομονούμε να σας δούμε εκεί!
Τα νέα μας, τις παραστάσεις μας και όλα όσα κάνουμε και θα κάνουμε, μπορείτε εύκολα να τα δείτε στην σελίδα μας στο facebook.
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση αλληλεγγύης της ομάδας ΔΕΚΑ αφιερωμένη στο σωματείο Γη Θεραπαινίς εδώ.
*Φωτογραφίες της ομάδας ΔΕΚΑ: Μαρία Ζέρβα Θεοδώρου, Αντώνη Σαρμά και Μαγδαλένα Καπάνταη
Σχετικά άρθρα:
https://umano.gr/o-ithopoios-manos-karatzogiannis-sto-umano/
https://umano.gr/i-theia-lena-sta-nosokomeia-tis-attikis/
https://umano.gr/o-ithopoios-dimitris-tsiklis-grafei-os-oskar-matserat/
https://umano.gr/o-ithopoios-mixalis-syriopoulos-grafei-os-tzordi/
https://umano.gr/i-skinothetis-maria-xanthopoulidou-sto-umano/
Comments are closed.